کَتَبَ الرِّضَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَی علیه السلام إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ فِیمَا کَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ‏: أَنَّ عِلَّةَ الصَّلَاةِ أَنَّهَا إِقْرَارٌ بِالرُّبُوبِیَّةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ خَلْعُ الْأَنْدَادِ وَ قِیَامٌ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالذُّلِّ وَ الْمَسْکَنَةِ وَ الْخُضُوعِ وَ الِاعْتِرَافِ وَ الطَّلَبُ لِلْإِقَالَةِ مِنْ سَالِفِ الذُّنُوبِ وَ وَضْعُ الْوَجْهِ عَلَی الْأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ إِعْظَاماً لِلَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ
امام رضا علیه السلام در جواب سوال محمد بن سنان فرمود: حکمت نماز، اقرار به ربوبیت خداوند و شریک نگرفتن برای اوست. ایستادن در پیشگاه جبروت الهی با خواری و بیچارگی، افتادگی و اعتراف و درخواست بخشش گناهان گذشته است. صورت بر خاک نهادن در هر روز برای بزرگداشت خداوند جل جلاله است. (من لایحضر الفقیه، ج 1، ص 241)    

نماز بازدارنده از فحشاء و منکرات سوره عنکبوت ، آیه : 45

اتل ما اوحی الیک من الکتاب واقم الصلاه ان الصلاه تنهی عن الفحشاء والمنکر ولذکر الله اکبر والله یعلم ما تصنعون

هر چه را از این کتاب بر تو وحی شده است تلاوت کن و نماز بگزار ،که نماز آدمی را از فحشا و منکر باز می دارد و ذکر خدا بزرگ تر است وخدابه کارهایی که می کنید آگاه است

یاد خدا مایه آرامش دلهاسوره رعد ، آیه 28 :

الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمئن القلوب

آنان که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرامش می یابد آگاه باشید که دلها به یاد خدا آرامش مییابد

نماز سبب رستگاری سوره اعلی ، آیه 15 :

وذکر اسم ربه فصلی

آنان که نام پروردگار خود را بر زبان آوردند و نماز گزاردند

نماز و یاد خداسوره طه ، آیه 14 :

اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی واقم الصلاه لذکری

امام صادق(ع) فرمود :

« صَلِّ رَکْعَتَیْنِ فی سَوادِ اللَّیْلِ لِوَحْشَهِ الْقَبْرِ ؛ {بحارالانوار ، ج 84 ، ص 141 ،160‌}

دو رکعت نماز، در تاریکی شب برای وحشت قبر بخوان .»

امام صادق(ع) فرمود :

« اِذا دَخَلَ الْمُؤمِنُ قَبْرَهُ ، کانَتِ الصَّلاةُ عَنْ یَمینِهِ وَ الزَّکاةُ عَنْ یَسارِهِ وَ البِرُّ یَطُلُّ عَلَیْهِ؛

هنگامی که مؤمن وارد قبر می شود، نماز در طرف راست و زکات در طرف چپ قرار می گیرد و نیکی های دیگرش بر او سایه می گسترانند.»

امام صادق(ع) فرمود :

« قالَ اللهُ تَبارکَ وَ تَعالی: یا عِبادی الصِّدّیقینَ ! تَنَعَّمُوا بِعِبادَتی فِی الدُّنْیا ، فَاِنَّکُمْ تَتَنَعّمُونَ بِها فِی الآخِرَةِ ؛

}میزان الحکمه ، ج 6 ، ص 9 }

خداوند تبارک و تعالی ، می فرماید : ای بندگان من ، در دار دنیا از عبادت بهره گیرید که در آخرت از آن بهره مند خواهید بود .»

در رکوع و سجود، با گفتن سه بار ((سبحان اللّه )) یا یک بار ((سبحان ربّى الاعلى و بحمده )) در سجده یا ((سبحان ربّى العظیم و بحمده )) در رکوع خداوند را تسبیح مى کنیم .
بگذار لااقل از ذرّات خاک ، شن ، جمادات ، گیاهان و ستارگان عقب نباشیم . اگر به گفته قرآن همه چیز در حال تسبیح است چرا ما نباشیم ؟! (( یسبّح للّه ما فى السموات و ما فى الارض )) تسبیح گوى او نه بنى آدمند و بس ggggg هر بلبلى که زمزمه بر شاخسار کرد.
ذرات هستى ، تسبیح خدا مى کنند گرچه به گفته قرآن ما تسبیح آنها را نمى فهمیم .
در قرآن مى خوانیم که هُدهُد نزد سلیمان آمد و از خورشید - پرستى مردم منطقه اى که رهبرى آنها را زنى به عهده داشت ناله کرد! اگر هُدهُد توحید و شرک را مى فهمد و بدى آن را درک مى کند و زن و مرد را تشخیص مى دهد و گزارش آن را به حضرت سلیمان مى دهد، چه مانعى دارد سبحان اللّه هم بگوید؟ مگر قرآن نمى گوید: مورچه اى به باقى مورچگان گفت : به لانه هاى خود بروید که این سلیمان و لشکر او هستند که شما را ناآگاه پایمال مى کنند. چه مانعى دارد مورچه اى که نام افراد را مى داند سبحان اللّه هم بگوید.

قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : یا عَلیُّ إنَّما منزلةُ‏ الصَّلَواتُ‏ الخَمسِ‏ لِأُمَّتی کَنَهرٍ جَارٍ عَلی بابِ أَحَدِکم فَما ظَنَّ اَحدُکم إِذا کانَ فِی جَسَدِهِ دُرنٌ ثُمَّ اِغتَسَلَ فِی ذَلِکَ النَّهرِ خَمسَ مَرَّاتٍ أَ کانَ یَبقی فِی جَسَدِهِ دَرَنٌ فَکَذلِکَ وَ اللَّهُ اَلصَّلَوَاتُ الخَمسِ لِأُمَّتِی.‏
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی؛ ارزش نمازهای پنج‏گانه برای امت من به نهر جاری گوارایی می‌مانند که بر در خانه هایتان روان است گمان شما چیست اگر در بدنتان آلودگی باشد و هر روز پنج بار خود را در زلال آن شست‏وشو دهید، آیا دیگر هیچ پلیدی باقی می‏ماند؟ پس به خدا قسم نماز‌های پنج‏گانه برای امت من هم این چنین است. (تفسیر الصافی، ج ‏2، ص 476؛ بحارالانوار، ج 71، ص 220)    

در نماز کمتر کلمه اى به اندازه واژه ((رحمت )) بکار رفته است . در آغاز سوره حمد و سوره پس از آن مى گوئیم : ((بسم اللّه الرّحمن الرّحیم ))، بعد از ((الحمدللّه رب العالمین )) مى گوئیم : ((الرّحمن الرّحیم )) ، پس در هر رکعت سه بار عبارت ((الرّحمن الرّحیم )) را بکار مى بریم که در واقع شش بار کلمه رحمت را تکرار کرده ایم و در هفده رکعت نماز، ده رکعت آن را با حمد و سوره مى خوانیم که مجموعا شصت مرتبه مى شود.
تکرار لغت ((رحمت )) هر روز شصت مرتبه اگر با توجّه و حضور قلب باشد، در فرد و جامعه ، رحمت انسان ها را به جوش مى آورد و اگر رحمت به جوش آمد کمک ها، محبّت ها، تعاون ها، خیرخواهى ها و عفو و گذشت ها ثمره آن خواهد بود و مردمى که تعاون و رحمت در میانشان زنده باشد قابلیّت دریافت رحمت هاى ویژه اى را خواهند داشت .

در نماز از غضب شدگان و گمراهان برائت مى جوئیم و مى گوئیم : ((غیرالمغضوب علیهم و لاالضالّین ))
در قرآن افراد واقوامى مورد غضب قرار گرفته اند: فرعون ها، قارون ها، ابولهب ها، منافقان ، علماى بى عمل ، یهودیان رباخوار و تن پرور که دنباله رو دانشمندان دنیاپرست و قانون تراش رفته اند. درباره این گروه ها، کلمه غضب و لعنت بکار رفته است و گروه ها و افرادى گمراه شناخته شده اند، گرچه خداوند در دنیا آنان را گرفتار قهر خودش نکرده باشد.

قَالَ رسول الله صلی الله علیه و آله : مَنْ‏ أَکَلَ‏ لُقْمَةَ حَرَامٍ‏ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً وَ کُلُّ لَحْمٍ یُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَی‏.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که لقمه حرام بخورد، تا چهل شب نماز او ثواب ندارد و دعای وی نیز تا چهل روز به اجابت نمی‏رسد و هر گوشتی بر بدنش بروید آتش بر آن سزاوارتر است.

(بحارالانوار، ج 63، ص 314)    

قَالَ الصادق علیه السلام : إِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ‏ بِمَنْ‏ یُصَلِّی‏ مِنْ شِیعَتِنَا عَمَّنْ لَا یُصَلِّی مِنْ شِیعَتِنَا، وَ لَوْ أَجْمَعُوا عَلَی تَرْکِ الصَّلَاةِ لَهَلَکُوا.
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا خداوند به وسیله شیعیانی که نماز به جا می‌آورند، از شیعیان بی نماز (بلا) را دفع می‌کند، ولی اگر همه تارک نماز بودند، هر آینه همه هلاک می‌شدند. (وسائل الشیعه، ج 1، ص 28؛ تفسیر العیاشی، ج 1، ص 135)