در اسلام به ما سفارش شده که در نماز با ادب بایستیم ، دست ها روى ران ها، بدن آرام ، نگاه ها به محل سجده ، لباس ها نو و تمیز، همراه با بوى خوش و معطّر. اگر با جماعت هستیم از سایرین جلو و عقب نیفتیم و خود را هماهنگ دیگران و مردم کنیم ، مقام امام را نگهداریم ، قبل از او کارى انجام ندهیم ، به رکوع یا سجود نرویم و بهتر است حتّى قبل از کلام امام ، ذکر نماز را به زبان جارى نکنیم . مجموعه این دستورالعمل ها روحیه ادب و اطاعت را در انسان تقویت مى کند، آن هم ادبى بر اساس ارزش هایى چون : شناخت ، محبّت ، تواضع و ادب در برابر کسى که اهلیّت دارد، نه تملّق و نه خودباختگى .
در حدیث است : کسى که سجده نماز را با سرعت انجام مى داد حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله فرمود: گویا کلاغى نوک به زمین مى زند.

هنگام تولّد نوزاد، اذان گفتن در گوش او سفارش شده و نیز هنگام دفن مرده نماز واجب شده است ، هیچ عبادتى از لحظه تولّد تا لحظه مرگ ، این چنین ملازم انسان نیست .

تعلیم نماز در روایات از وظایف مهمّ والدین است . والدین باید فرزندان خود را از سه سالگى با بیان کلماتى از قبیل ((لااله الا اللّه )) آشنا کنند و کم کم او را آماده نماز نمایند.
خداوند به پیامبر مى فرماید: ((وامر اهلک بالصلوة و اصطبر علیها))⁽⁵⁰⁾ به اهل خود فرمان نماز بده وپشتکار داشته باش .
قرآن در ستایش حضرت ابراهیم مى فرماید: ((و کان یاءمر اهله بالصلوة ))⁽⁵¹⁾ او اهل خود را به نماز فرمان مى داد.
لقمان هم به فرزندش سفارش نماز مى کرد: ((یابنّى اقم الصلوة ))

قرآن مى فرماید:
((واستعینوا بالصبر والصلوة )) از شکیبائى و نماز کمک بگیرید.
در حدیث مى خوانیم : که هرگاه حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله و حضرت على علیه السّلام گرفتار مشکلات مى شدند به نماز مى ایستادند.

نماز ذکر خداست وکسى که از ذکر خداوند اعراض کند زندگى نکبت بارى دارد:
((مَن اعرض عن ذکرى فانّله معیشة ضنکا))
ممکن است بگوئید بسیارى اهل نماز نیستند ولى زندگى خوبى دارند، ولى باید به درون آنها سرى زد تا ببینیم آیا صفا وآرامش لازم را دارند یا نه ؟ در مشکلاتى که براى آنها پیش مى آید چقدر دستپاچه مى شوند و خودشان را مى بازند؟ باقى انسان ها را با چه دیدى مى نگرند؟ تقوى و عدالت چه جایگاهى نزدشان دارد؟ روحشان به چه چیز وابسته است ؟ به آینده خود چقدر اطمینان دارند؟ اضطراب وهیجان هاى روانى ، تزلزل خانوادگى ، ضعف اعصاب ، بدگمانى ، احساس غربت و تنهایى از درون ، فساد و فحشا، آمار جنایت ، فرار فرزندان از خانه ، بالا بودن آمار طلاق ، خودباختگى ، ترس و... در جامعه بى نماز بیشتر است یا با نماز؟

در نماز بارها آیه مبارکه ((بسم اللّه الرحمن الرحیم )) را بر زبان جارى و به خود تلقین مى کنیم .
حرف ((باء)) در بسم اللّه رمز استمداد و توکّل است ،
با یاد او شروع کردن نشانه آن است که تنها از قدرت او کمک بگیریم و به او توکّل کنیم .
یاد او نشانه مهر او و عشق به اوست .

در نماز با گفتن ((صراط الذین انعمت علیهم )) از خداوند مى خواهیم که الگوى ما را کسانى قرار بده که مورد لطف تو هستند، تو را شناختند و به تو عشق ورزیدند، در راه تو گام برداشته و استقامت کردند و از تو جدا نشدند.
بر اساس آیه 69 سوره نساء کسانى که خداوند به آنها نعمت داده ، عبارتند از: انبیا و شهدا و صدیّقین و صالحان .
آرى نعمت واقعى همان ایمان و ارتباط با خداوند و گام در راه رضاى او برداشتن و در راه او فدا شدن است . نعمت هاى مادّى نصیب حیوانات هم مى شود ((متاعا لکم ولانعامکم )) مقام معنوى است که به انسان ارزش مى دهد.

قرآن درباره تسبیح ونماز ساکنان آسمان ها وپرندگان مى فرماید:
((کل قد علم صلواته و تسبیحه ))نماز آنها آگاهانه است .
ولى در جاى دیگر خطاب به انسان ها مى فرماید:
((لاتقربوا الصلوة و انتم سُکارى حتّى تعلموا ما تقولون ))در حال مستى نماز نخوانید تا بدانید چه مى گوئید.
به همین دلیل در روایات آمده است :
عبادت عالم از عابد بهتر است .
در اسلام به تجّار سفارش شده : ((الفقه ثم المَتجَر)) اوّل مسائل حلال و حرام را فرا گیرید بعد به سراغ تجارت بروید. در آموزش نماز هم باید سعى کنیم اسرار نماز را به نسل نو تعلیم دهیم تا آگاهانه براى نماز قیام کنند.

هرجا نماز پایگاه داشت شیطان بساط خود را جمع مى کند و هرکجا رشته نماز پاره شد همه کمالات متفرق مى شود.
قرآن مى فرماید: ((انّ الصلوة تنهى عن الفحشاء والمنکر)) قطعا نماز از فحشا و منکر جلوگیرى مى کند.
نمازگزار نمى تواند سست باشد،
لباس و مکانش حرام باشد،
بدنش ناپاک و لقمه اش آلوده باشد،
او بخاطر صحیح بودن نمازش مجبور است یک سرى مراقبت هائى از خود داشته باشد،
ارتباط با خداوند روح قدسى به انسان مى دهد که از ارتکاب آلودگى ها شرم دارد.
کجا دیده اید کسى از مسجد به قمارخانه یا مراکز فساد برود؟
کجا دیده اید کسى از خانه خدا بیرون آید و براى دزدى پا به خانه مردم گذارد؟
وبر عکس اگر نماز ضایع شود هر گونه فساد و پیروى از انواع شهوات پیدا مى شود.
قرآن مى فرماید: ((فخلف من بعدهم خلف اضاعواالصلاة واتّبعوا الشّهوات ))

در آیه 58 سوره نور قرآن به نونهالانى که هنوز به تکلیف نرسیده اند مى فرماید: هرگاه خواستید وارد اتاق والدین شوید، در سه وقت با اجازه وارد شوید: اوّل : قبل از نماز صبح ، دوّم : بعد از نماز عشا وسوّم : هنگام ظهر که انسان معمولا لباس هاى خود را براى استراحت در مى آورد.
در این آیه زمان بندى اجازه فرزندان ، براساس نماز صبح و عشاء شده است .
چه زیباست ساعات جلسات ما نیز چنین باشد، مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب یا عشا یاقبل از نماز ظهر، تا با تکرار زمان ، فرهنگ نماز را در جامعه شایع تر سازیم .