کفعمى در کتاب«بلد الامین»دعایى به روایت از موسى بن جعفر(ع) نقل کرده و گفته است:این دعا عظیم الشأن و سریع الاجابة است،و آن دعا این است:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَطَعْتُکَ فِی أَحَبِّ الْأَشْیَاءِ إِلَیْکَ وَ هُوَ التَّوْحِیدُ وَ لَمْ أَعْصِکَ فِی أَبْغَضِالْأَشْیَاءِ إِلَیْکَ وَ هُوَ الْکُفْرُ فَاغْفِرْ لِی مَا بَیْنَهُمَا یَا مَنْ إِلَیْهِ مَفَرِّی آمِنِّی مِمَّا فَزِعْتُ مِنْهُ إِلَیْکَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الْکَثِیرَ مِنْ مَعَاصِیکَ وَ اقْبَلْ مِنِّی الْیَسِیرَ مِنْ طَاعَتِکَ یَا عُدَّتِی دُونَ الْعُدَدِ وَ یَا رَجَائِی وَ الْمُعْتَمَدَ وَ یَا کَهْفِی وَ السَّنَدَ وَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُوْلَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوا أَحَدٌ،
خدایا!تو را در محبوبترین چیزها نزدت که یگانه پرستى است اطاعت نمودم،و تو را در مبغوضترین چیزها که کفر است نافرمانى نکردم،پس آنچه از گناهان بین این دو است بر من بیامرز،اى آنکه گریزگاهم تنها به جانب اوست، از آنچه از آن به سویت پناه آوردم مرا ایمنى بخش،خدایا!بیامرز از نافرمانیهاى بسیارم را در پیشگاهت،و طاعت اندکم را در آستانت بپذیر، اى تنها توشهام از میان توشه ها،و اى امید و آرامش،و پناه و تکیه گاهم،و اى یگانه و یکتا، اى که گفتى«بگو او خداى یکتاست،خداى بىنیاز است،نه زاده و نه زاییده شده،و برایش همتایى نبوده است»
نماز نور است
قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : جُعِلَ قُرَّةُ عَیْنِی فِی الصَّلَاة.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: روشنی چشم من در نماز قرار داده شده است. (کافی، (ط - الإسلامیة)، ج5، ص 321؛ بحارالانوار، ج 16، ص 249)
1. نظم کاری یکی از عوامل اساسی پیشرفت است. از اختصاص اوقات معیّنی از شبانه روز برای نمازهای واجب در می یابیم که برای دیگر امور خود یک نظم کاری را تعریف کنیم.
2. توجه به وقت، مکانِ پاک، بدن تمیز، ایستادن رو به یک جهت مشخص، توجه به غصبی نبودن مکان و... که در نماز باید رعایت شود، به سبب افزایش دقّت در مسایل پیرامونی یک رفتار، فرهنگ بهره وری را در نزد نمازگزار درونی می کند.
3. انجام اضافه کار، کار در شب، کارهای جبرانی و استیجاری را می توان از نمازهای واجب و مستحب الگو برداری کرد.
4. کار گروهی، رابطه نزدیک و صحیح مدیریت با پرسنل، ضرورت وجود روابط انسانی در محیط کار و... را می توان از رابطه نماز گزاران با امام جماعت و یکدیگر الگوبرداری کرد.
5. اندازه شناسی و تمرکز فکری... را نیز می توان از دیگر پی آمدهای نماز دانست که در ارتقای فرهنگ بهره وری مؤثر است.
6. برپایی نماز انسان را از فحشا و منکر باز می دارد.3 بیکاری، انجام کار بدون تخصص، نداشتن وجدان کار، بی تقوایی در کار، انجام کارهای مضر، بی دقّتی در کار، عدم برنامه ریزی، نبود اخلاص در کار، بلندی آرزو، غرور، تنبلی، شتاب بی مورد، ناسازگاری در محیط کار، عدم توجه به زمان، اسراف در منابع تولید و تبعیض در کار از جمله مصادیق منکرات و زشتی هایی هستند که به طور مستقیم بر میزان بهره وری تأثیر زیان بار می گذارند و نماز می تواند زمینه کنترلی آن ها را فراهم کند.
قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : صَلِّ صَلَاةَ مُوَدِّعٍ فَإِنَّ فِیهِ الْوُصْلَةَ وَ الْقُرْبَی.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: نماز بخوان همچون کسی که میخواهد از نماز وداع کند چون در آن نماز رسیدن و قرب به خداست. (بحارالانوار، ج75، ص 200؛ مصباح الشریعة، ترجمه: مصطفوی، ص 321)
قَالَ امیرالمؤمنین علی علیه السلام : تَعَاهَدُوا أَمْرَ الصَّلَاةِ وَ حَافِظُوا عَلَیْهَا وَ اسْتَکْثِرُوا مِنْهَا وَ تَقَرَّبُوا بِهَا فَإِنَّهَا کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ کِتاباً مَوْقُوتا.
امام علی علیه السلام فرمود: نماز را بر عهده گیرید وآن را حفظ کنید. زیاد نماز بخوانید و با آن به خدا تقرب جویید، زیرا نماز دستوری است که در وقتهای خاص بر مومنین واجب شده است. (نهجالبلاغه (صبحی صالح)، ص 316؛ وسائل الشیعه، ج4، ص30؛ بحارالانوار، ج 79، ص 224)
قَالَ الصادق علیه السلام : إِذَا اسْتَقْبَلْتَ الْقِبْلَةَ فَآیِسْ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا وَ الْخَلْقِ وَ مَا هُمْ فِیهِ وَ فَرِّغْ قَلْبَکَ عَنْ کُلِّ شَاغلٍ یَشْغَلُکَ عَنِ اللَّهِ تَعَالَی.
امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که برای نماز به جانب قبله ایستادی، دنیا و آنچه در آن است و مردم و آنچه را که به آن مشغولند را فراموش کن و قلب خود را از هر گونه سرگرم کنندهای که تو را از خدا باز دارد، فارغ ساز. (مصباح الشریعه، ص 87؛ مستدرک الوسائل، ج 4، ص 95؛ بحارالانوار، ج 81، ص 230)
قَالَ رسول الله صلی الله علیه و آله : لَیْسَ لَکَ مِنْ صَلَاتِکَ إِلَّا مَا أَحْضَرْتَ فِیهِ قَلْبَکَ.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهرهای برای تو از نماز نیست مگر به مقداری که در آن حضور قلب داری. (عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 181؛ بحارالانوار، ج 81، ص 259)
قَالَ امیرالمؤمنین علی علیه السلام : مَنْ أَتَی الصَّلَاةَ عَارِفاً بِحَقِّهَا غَفَرَ اللَّهُ لَه.
امام علی علیه السلام فرمود: کسی که نماز به جا آورد در حالی که عارف به حق آن باشد، خداوند او را میآمرزد. (تحف العقول، ص 117؛ بحارالانوار، ج 79، ص 207)
قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : رَکعَةٌ مِن عالمٍ باللَّهِ خَیرٌ مِن أَلفِ رَکعَةٍ مِن مُتجاهلٍ بِاللَّه.
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: یک رکعت نماز کسی که عارف به خدا باشد، بهتر از هزار رکعت نماز کسی است که از خدا غافل باشد. (نهجالفصاحه، ص504)
1-هشت رکعت به ترتیب نماز شب وسپس دو رکعت نماز شفع وآنگاه یک رکعت نمازوتر،که بافضیلت ترین نماز شب،نمازوتروشفع است ودورکعت شفع برتر ازوتر است.
2- برای نماز شب می توان به نماز شفع و وتر اکتفا کرد،بلکه هنگام تنگی وقت می توان تنها به نمازوتر اکتفا نمود.
3- وقت نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است ، وهنگام سحرازسایر مواقع بهتراست و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکی های فجر است.
4- جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند ، حتی در حال اختیار. ولی اگر می خواهد نشسته بخواند بهتر آن است که هر دو رکعت نشسته رایک رکعت ایستاده حساب کند.بنابراین باید هشت بار دورکعت نشسته وهردو رکعت به یک سلام که جمعاً شانزده رکعت می شود به نیت نماز شب بخواند و دوباره دو رکعت هردو رکعت به یک سلام به نیت نماز شفع و دو بار یک رکعت هر یک رکعت به یک سلام به نیت نماز وتر، ولی در حال اضطرارومریض همان یازده رکعت کفایت می کند.
5- شخص مسافر می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
6-جوانی که می ترسد خواب بماند و نماز شب ازاو فوت شود می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
7- کسانی که برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند، مانند پیرمردان و یا کسی که از سرد شدن هوا می ترسد و یا از جنب شدن در خواب می ترسد و... می توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.
8- خواندن سوره در رکعت های نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره حمد اکتفا کند. هم چنین قنوت در رکعت های دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت بخواند.
9- نماز وتریک رکعت است ، و می شود آن رابدون قنوت به جای آورد.
10- لازم نیست همه یازده رکعت را در یک مجلس بخواند، بلکه می تواند در دو سه نوبت بخواند، بلکه تفریق افضل است،همان طور که رسول خدا تهجد می کرد.
11- مستحب است که نماز شب را بلند بخواند تا اگر از خانواده اش کسی می خواهد برای نماز برخیزد بیدار شود،چنانچه در روایت است و شهید و دیگران نیز تصریح به استحباب جهر نموده اند. بدیهی است که استحباب بلند خواندن نماز شب درجایی است که امن از ریا و سمعه باشد واگر خدای نا خواسته خوف ریا و سمعه در بلند خواندن باشد باید آهسته بخواند.
1 – مفاتیح الجنان شیخ عباس قومی
2 – ثواب های مستحبی عباس عزیزی
زاهد عابد، سید بن طاووس حلى قدس سره گوید:
صفوان
روایت کند که محمد بن على حلبى در روزجمعه بر حضرت صادق علیه السلام وارد شد و به
حضرت عرض کرد: برترین کارى را که مى توان در چنین روزى انجام داد، به من
بیاموز!
حضرت فرمود: اى محمد! من کسى را بزرگ تر از فاطمه علیهاالسلام نزد رسول
خدا نمى شناسم و کارى را برتر از آن چه که پدرش حضرت محمد بن عبدالله صلى الله علیه
و آله به او آموخت ، نمى دانم .
آن حضرت صلى الله علیه و آله فرمود: صبح روز
جمعه غسل کند و قدم هایش را صاف و مرتب بگذارد، دو نماز دو رکعتى بخواند؛ در نماز
اول که رکعت اول پس از حمد پنجاه مرتبه سوره توحید و در
رکعت دوم پس از حمد پنجاه مرتبه سوره والعادیات و در
نماز دوم در رکعت اول پس از حمد پنجاه مرتبه سوره اذا زلزلت
الارض و در رکعت دوم پس از حمد پنجاه مرتبه سوره اذا
جاء نصر الله - که این سوره آخرین سوره اى است که بر آن حضرت نازل شد - و پس
از فراغت از نماز این دعا را بخواند:
الهى و سیدى من تهیا
او تعبا او اعد او استعد لوفادة الى مخلوق رجاء رفده و فوائده و نائله و فواضله و
جوایزه فالیک یا الهى کانت تهیئتى و تعبیتى و اعدادى و استعدادى رجاء رفدک و معروفک
و نائلک و جوائزک فلا تحرمنى ذلک ، یا من لا یخیب علیه مسالة السائل و لا تنقصه
عطیة نائل فانى لم آتک بعمل صالح قدمته و لا شفاعة مخلوق رجوته ، اتقرب الیک بشفاعة
محمد و اهل بیته صلواتک علیهم اجمعین ، ارجو عظیم عفوک الذى عفوت به على الخاطئین
عند عکوفهم على المحارم فلم یمنعک طول عکوفهم على المحارم ان عدت علیهم بالمغفرة و
انت سیدى العواد بالنعماء و انا العواد بالخطاء، اسئلک بمحمد و آله الطاهرین ان
تغفر لى الذنب العظیم ، فانه لا یغفر ذنبى العظیم الا العظیم ، یا عظیم یا عظیم یا
عظیم یا عظیم یا عظیم یا عظیم یا عظیم .
اى معبودم و اى آقایم ! هر کسى مهیا و مجهز و آماده و توشه برگرفته
است ، تا به امید صله و عطا و بهره و عطیه و بخشش و جایزه اى نزد مخلوقى
برود.
پس مهیا شدنم ، و مجهز بودنم ، و آمادگیم ، و توشه برگرفتنم ، به امید
بهره هایت و نیکى شناخته شده ات ، و عطیه مطلوبت و جایزه هایت ، به سوى توست ، اى
معبودم ! پس اى آن که درخواست درخواست کننده اى نزد او ضایع نشد، و بخشش خواهنده اى
در او کاستى پدید نیاورد، مرا محروم مفرما، چرا که من با عمل صالحى که قبلا انجام
داده ام ، و یا شفاعت مخلوقى که امید بدو بسته ام ، و تقرب بدو جسته ام ، نزد تو
نیامده ام ، جز به شفاعت محمد و خاندانش - که درود تو بر او و خاندان پاکش باد - به
درگاه تو آمده ام ، و امیدوار به عفو و بخشش بزرگت ، که بر خطاکارانى که محرمات تو
را انجام داده اند، وعده داده اى مى باشم . آن گونه که پافشارى طولانى آنان در
انجام امور حرام ، تو را از بخشش و جود به آنان بازنداشت .
و تو اى آقاى من !
بسیار نعمت دهنده اى و من بسیار خطاکارم ، به حق محمد و خاندان پاکش از تو مى خواهم
، که گناه بزرگم را ببخشایى ؛ چرا که نگاه بزرگ را جز بزرگ نمى بخشد.
اى بزرگ ،
اى بزرگ ، اى بزرگ ، اى بزرگ ، اى بزرگ ، اى بزرگ ، اى بزرگ .
(1)
پی نوشت ها:
1- جمال الاسبوع ، ص 132 ؛ مسند فاطمه ، ص 399.
نماز دیگرى منسوب به آن حضرت است که براى کارهاى خطرناک و امور مهم و خوف انگیز خوانده مى شود.
ابراهیم بن عمر صنعانى از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که فرمود: براى امور مهم و بسیار خطرناک دو رکعت نماز مى خوانى ، و این همان نمازى است که حضرت زهرا علیهاالسلام آن را مى خواند. در رکعت اول پس از حمد قل هو الله را پنجاه مرتبه و در رکعت دوم نیز پس از حمد پنجاه مرتبه مى خوانى . پس از سلام نماز، بر پیامبر صلى الله علیه و آله صلوات بفرست و سپس دستت را بلند کن و بگو:شیخ الطائفة طوسى گوید: نماز حضرت زهرا علیهاالسلام
دو رکعت است . در رکعت اول حمد و صد مرتبه انا انزلناه فى لیلة
القدر و در رکعت دوم حمد و صد مرتبه قل هو الله
احد ؛ و پس از سلام ، تسبیح حضرت زهرا گفته بخوانید:
سبحان ذى العز الشامخ المنیف ، سبحان ذى الجلال الباذخ العظیم ،
سبحان ذى الملک الفاخر القدیم ، سبحان من لبس البهجة و الجمال ، سبحان من تردى
بالنور و الوقار، سبحان من یرى اثر النمل فى الصفا، سبحان من یرى وقع الطیر فى
الهواء، سبحان من هو هکذا و لا هکذا غیره .
پاک و
منزه است دارنده عزت والاى پیروز، پاک و منزه است دارنده برترین شکوه و جلال بزرگ ،
پاک و منزه است دارنده حکومت ارزنده جاوید، پاک و منزه است آن کس که لباس و جامه
زیبایى و طراوت پوشیده ، پاک و منزه است کسى که جامه نور و وقار بر تن کرده ، پاک و
منزه است کسى که رد پاى مورچه را بر سنگ صاف مى بیند، پاک و منزه است کسى که جایگاه
پرنده را در فضا مى بیند، پاک و منزه است کسى که این چنین است و غیر از او کسى چنین
نیست .
هرگاه کسى این نماز را بخواند و از تسبیح فارغ شود، مى باید دو
زانو نشسته دو دستش را بگشاید و تمام مواضع سجده اش را بدون این که مانعى بین او و
زمین باشد، روى زمین بگذارد و دعا کند و حاجتش را بخواهد و هر اندازه که خواست ،
دعا کند و در حال سجده بگوید:
یا من لیس غیره رب یدعى ، یا
من لیس فوقه اله یخشى ، یا من لیس دونه ملک یتقى ، یا من لیس له وزیر یوتى ، یا
من لیس له حاجب یرشى ، یا من لیس له بواب یغشى ، یا من لا یزداد على کثرة السوال
الا کرما وجودا و على کثرة الذنوب الا عفوا و صفحا، صل على محمد و آل محمد و افعل
بى کذا و کذا.
اى کسى که غیر از او پروردگارى نیست
که خوانده شود! اى کسى که برتر از او خدایى نیست که از او ترسیده شود! اى کسى که
غیر او حکمرانى نیست که از او پرهیز شود! اى کسى که وزیرى ندارد که از رهگذرش نزد
او روند! اى کسى که حاجب و دربانى ندارد که رشوه به او بدهند! اى کسى او خدایى نیست
که از او ترسیده شود! اى کسى که غیر او حکمرانى نیست که از او پرهیز شود! اى کسى که
وزیر ندارد که از رهگذرش نزد او روند! اى کسى که حاجب و دربانى ندارد که رشوه به او
بدهند! اى کسى که نگهبانى ندارد که در پس پرده نگه دارى شود! اى کسى که زیاده خواهى
و بسیار سوال و گدائى از درگاهش جز بر جود و کرم او و بر کثرت گناهان جز عفو و بخشش
نیفزاید! بر محمد و آل محمد درود بفرست و (حاجتت را مى خواهى و مى گویى (این کارها
را برایم انجام ده ! (1)
پی نوشت ها:
1- مصباح المتجهد، ص 265 ؛ فاطمه زهرا شادمانى دل پیامبر، ص 305.