خانواده ای که با یاد خدا و خواندن دو رکعت نماز، از خداوند می خواهند فرزندی صالح به آنان ببخشد و در نخستین روز تولد، در گوشش اذان و اقامه را زمزمه می کنند، دلِ فرزند عزیزشان را با یاد خدا پیوند می زنند. والدینی که سحرگاهان برمی خیزند و با تلاوت قرآن و نماز شب، فضای خانه را نورانی و معطر می کنند، به طور غیرمستقیم برای فرزندانشان الگو خواهند بود. پس چه خوب است هنگام اذان صبح، که همه موجودات به تسبیح گویی مشغولند، پدر با صوت آرام و مهربانش در آن سحرگاهان اذان بگوید و با تسبیح موجودات هم نوا شود. سپس به نماز بایستد تا با این حرکت، فرزندش را در آغاز جاده تکلیف و بلوغ، به برپا داشتن نماز صبح تشویق کند. این گونه است که پس از اندک زمانی فرزند ما خودش از سر شوق و رغبت برای نماز صبح بیدار می شود. حضرت امام صادق علیه السلام درباره ثواب و فضیلت اذان گویان می فرماید:
اذان گویان از تمام مردم در روز قیامت گردن فرازترند؛1 یعنی اذان گویان از همه مردم گردنشان افراشته تر است و برای دریافت ثواب و عطای خداوند سربلندند.2
باید گفت عبادت های ما به شرطی بر خانواده و جامعه تأثیر خواهد داشت که روح خدامحوری بر رفتار و گفتار فرد نمازگزار حاکم باشد و کارها بیش از هر چیز، رنگ خدایی به خود بگیرد. همچنین باید خود را از هرگونه ریا و شک و شبهه پاک سازیم. آن هنگام است که نماز مصداق تنهی عن الفحشاء و المنکر می شود؛ یعنی هرگونه فحشا و منکری را از انسان و جامعه دور می کند.
أَقِمِ الصَّلاةُ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلی غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُودًا. (اسراء:78)
نماز را از زوالِ خورشید تا نهایت تاریکی شب (نیمه شب) بر پا دار و همچنین قرآن فجر (نماز صبح) را؛ زیرا قرآن فجر مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز) است.
در تفسیرهای متعدد، «قرآن الفجر» را نماز صبح دانسته اند. در تفسیر این آیه، روایت هایی نیز به ما رسیده است که می گویند: فرشتگان، شب و روز نماز بندگان را نظاره می کنند؛ زیرا در آغاز صبح، فرشتگان شب که مراقب بندگان خدایند، جای خود را به فرشتگان روز می دهند و چون نماز صبح در همان آغاز طلوع انجام می گیرد، هر دو گروه، آن را می بینند و بر آن گواهی می دهند.
این روایات را همه دانشمندان شیعه و اهل تسنن نقل کرده اند. از جمله (به نقل از تفسیر روح المعانی) احمد،نسایی، ابن ماجه، ترمذی، حاکم از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهنقل کرده اند که در تفسیر این جمله فرموده: «تَشهدُ ملائِکةُ اللَّیلِ وَ مَلائِکةُ النَّهارِ».3
مکان نمازگزار
مکان نمازگزار داراى شرایطى است و هر کدام از آنها را که نداشته باشد، نماز خواندن در آن مکان باطل است ؛این شرایط عبارتند از:
شرط اول : غصبى نباشد:
در جایى انسان مى تواند نماز بخواند که یا مال خودش باشد و یا اگر مال دیگرى است ، بداند صاحبش راضى است ، بنابراین نماز خواندن در مکانهایى که گفته مى شود باطل است :
1- در جایى که ملکش از دیگرى است و انسان نمى داند صاحبش راضى است یا نه ، که تا علم به رضایت او پیدا نکرده است نماز در آنجا باطل است مگر در...
شرط دوم : مکان نمازگزار در حال اختیار بى حرکت باشد:
نماز خواندن روى تشک و یا میزهایى که ثابت نمى ایستند، یا در داخل قطار و یا ماشین و کشتى ، در حال اختیار و در حال حرکت ، جایز نیست ، مگر اینکه در قطار و یا ماشین و کشتى همان گونه که آنها حرکت مى کنند ولى تکان نمى دهند، نمازبخواند، البته با رعایت شروط دیگر، مثل اینکه در هنگام تکان خوردن بدن چیزى نخواند و هرگاه آنها از قبله منحرف شدند، به طرف قبله برگرددو اما حرکتى که به تبع حرکت قطار و ماشین و کشتى انسان حرکت مى کند، اشکال ندارد و اما در حال اضطرار که مسلما نماز خواندن بى اشکال است ، ولى واجب است که مراعات قبله و استقرار را به قدر امکان بنماید.
......