در نماز با گفتن ((صراط الذین انعمت علیهم )) از خداوند مى خواهیم که الگوى ما را کسانى قرار بده که مورد لطف تو هستند، تو را شناختند و به تو عشق ورزیدند، در راه تو گام برداشته و استقامت کردند و از تو جدا نشدند.
بر اساس آیه 69 سوره نساء کسانى که خداوند به آنها نعمت داده ، عبارتند از: انبیا و شهدا و صدیّقین و صالحان .
آرى نعمت واقعى همان ایمان و ارتباط با خداوند و گام در راه رضاى او برداشتن و در راه او فدا شدن است . نعمت هاى مادّى نصیب حیوانات هم مى شود ((متاعا لکم ولانعامکم )) مقام معنوى است که به انسان ارزش مى دهد.
قرآن درباره تسبیح ونماز ساکنان آسمان ها وپرندگان مى فرماید:
((کل قد علم صلواته و تسبیحه ))نماز آنها آگاهانه است .
ولى در جاى دیگر خطاب به انسان ها مى فرماید:
((لاتقربوا الصلوة و انتم سُکارى حتّى تعلموا ما تقولون ))در حال مستى نماز نخوانید تا بدانید چه مى گوئید.
به همین دلیل در روایات آمده است :
عبادت عالم از عابد بهتر است .
در اسلام به تجّار سفارش شده : ((الفقه ثم المَتجَر)) اوّل مسائل حلال و حرام را فرا گیرید بعد به سراغ تجارت بروید. در آموزش نماز هم باید سعى کنیم اسرار نماز را به نسل نو تعلیم دهیم تا آگاهانه براى نماز قیام کنند.
هرجا نماز پایگاه داشت شیطان بساط خود را جمع مى کند و هرکجا رشته نماز پاره شد همه کمالات متفرق مى شود.
قرآن مى فرماید: ((انّ الصلوة تنهى عن الفحشاء والمنکر)) قطعا نماز از فحشا و منکر جلوگیرى مى کند.
نمازگزار نمى تواند سست باشد،
لباس و مکانش حرام باشد،
بدنش ناپاک و لقمه اش آلوده باشد،
او بخاطر صحیح بودن نمازش مجبور است یک سرى مراقبت هائى از خود داشته باشد،
ارتباط با خداوند روح قدسى به انسان مى دهد که از ارتکاب آلودگى ها شرم دارد.
کجا دیده اید کسى از مسجد به قمارخانه یا مراکز فساد برود؟
کجا دیده اید کسى از خانه خدا بیرون آید و براى دزدى پا به خانه مردم گذارد؟
وبر عکس اگر نماز ضایع شود هر گونه فساد و پیروى از انواع شهوات پیدا مى شود.
قرآن مى فرماید: ((فخلف من بعدهم خلف اضاعواالصلاة واتّبعوا الشّهوات ))
در آیه 58 سوره نور قرآن به نونهالانى که هنوز به تکلیف نرسیده اند مى فرماید: هرگاه خواستید وارد اتاق والدین شوید، در سه وقت با اجازه وارد شوید: اوّل : قبل از نماز صبح ، دوّم : بعد از نماز عشا وسوّم : هنگام ظهر که انسان معمولا لباس هاى خود را براى استراحت در مى آورد.
در این آیه زمان بندى اجازه فرزندان ، براساس نماز صبح و عشاء شده است .
چه زیباست ساعات جلسات ما نیز چنین باشد، مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب یا عشا یاقبل از نماز ظهر، تا با تکرار زمان ، فرهنگ نماز را در جامعه شایع تر سازیم .
قرآن ، در کنار فرمان نماز، مى فرماید:
((انّ الحسنات یذهبن السّیّئات ))
همانا کارهاى نیک ، گناهان را محو مى کند و از بین مى برد.
حضرت على علیه السّلام مى فرماید: اگر بعد از گناه ، دو رکعت نماز خوانده و از خداوند، عافیت درخواست شود، اثر آن گناه محو مى شود.
از رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله نیز روایت شده است : گناهانى که میان دو نماز واقع مى شود، مورد عفو قرار مى گیرد.
آرى گناه که در اثر غفلت از یاد خدا سر مى زند، با نماز و عبادت که مایه انس و ارتباط با خداوند است ، زدوده مى شود و مغفرت ، جاى معصیت را مى گیرد.
شیوه تدریجى در آموزش وتربیت ، شیوه اى است که در اسلام به ویژه در عبادات ، مورد توجّه بوده است .
روایات تربیتى اسلام دستور مى دهد: کودک را سه سال آزاد بگذار، پس از سه سال ، جمله ((لا اله الاّ اللّه )) را به او تعلیم بده .
وقتى که سه سال و هفت ماه و بیست روز شد، دوّمین جمله اى که مى آموزى ((محمد رسول اللّه )) باشد.
وقتى چهار سال تمام شد، صلوات بر پیامبر آموزش داده شود.
در پنج سالگى ، که کودک قدرت تشخیص دست راست و چپ را یافت ، او را رو به قبله قرار ده و به او سجده بیاموز.
در سال ششم ، نماز و رکوع و سجود را آموزش بده .
در سال هفتم ، شستن دست و صورت را به او بیاموز.
و در سال نهم ، مساءله نماز را جدّى گرفته و اگر سرکشى کرد، با او برخورد تنبیه آمیز داشته باش .
در هر دو رکعت نماز، یک تشهد مى خوانیم که در آن به یگانگى خداوند و رسالت حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله اقرار مى کنیم .
هر روز در پنج وقت این اقرار و اعتراف به توحید و نبوّت لازم است تا انسان راه را گم نکند، مکتب و صاحب آن را فراموش نکند، بر او صلوات بفرستد و در این اقرار و صلوات در ردیف خداوند و فرشتگان قرار بگیرد. زیرا قرآن مى فرماید: ((انّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبى )) خدا و ملائکه بر پیامبرش صلوات مى فرستند، پس چرا ما نفرستیم ؟ مگر او ما را نجات نداد؟ سلام بر پیامبر اسلام که ما را نجات داد.
در سوره معارج مى خوانیم : ((اذا مسّه الشّر جزوعا و اذا مسّه الخیر مَنوعا الاّ المصلّین الّذینهم على صلواتهم دائمون ))
انسان در برابر تلخى ها و شرور بى صبر است و در برابر لذّت ها و خوبى ها تنگ نظر و بخیل ، مگر نمازگزارانى که نسبت به انجام آن همیشه مراقبند.
آرى ارتباط دائمى با قدرت بى نهایت ، به انسان قدرت مى دهد، روحیّه توکّل را بالا برده و انسان را موجودى شکست ناپذیر مى سازد.
ناگفته پیداست که این آثار براى نماز پیوسته و همراه با توجّه است ، نه نمازهاى غافلانه و موسمى .
هر مسلمان در هر کجاى زمین که هست هر روز پنج بار باید به تمام همفکرانش سلام کندللّه للّه ((السلام علینا و على عباداللّه الصالحین ))
سلام بر بندگان صالح خدا،
سلام بر سرمایه داران هرگز،
سلام بر قدرتمندان هرگز،
سلام فقط بر عباد صالح خدا.
سلام بر طرفداران مکتب حقّ ((عباداللّه الصالحین ))
سیاست خارجى ما را در نماز، یکى ((غیر المغضوب علیهم )) تعیین مى کند ویکى ((السلام علینا و على عباداللّه الصالحین ))
آرى کسى که هر روز به بندگان خدا سلام کند، با آنها حیله نمى زند، خیانت نمى کند، کلاه سرشان نمى گذارد.
اصل در نماز، به جماعت خواندن است .
در نمازجماعت ، با مردم ، در مردم و از مردم بودن مطرح است ، در کنار مردم بدون هیچ گونه امتیاز، از هر نژاد و اقلیم و در هر شرایط اقتصادى .
نمازجماعت بدون امام نمى شود، چنانکه جامعه بدون رهبر نمى شود. امام براى همه مردم به طور یکسان امام است ، نه براى گروه خاص . فقیر و غنى و زشت و زیبا در کنار هم قرار مى گیرند، باید امتیازات پوچ با نماز جماعت از جامعه حذف شود، اگر امام در نماز اشتباه کرد مردم به او هشدار مى دهند، یعنى در نظام اسلامى امام وامّت باید مراقب یکدیگر باشند.
امام جماعت باید مراعات ضعیف ترین مردم را بکند و نماز را طول ندهد و این خود درسى است که مسئولین باید در برنامه ریزى ها و حرکت ها توجّه به همه اقشار داشته باشند. در نماز جماعت مردم نباید از امام جلو بیفتند و این درس دیگرى است که نشانه نظام و ادب مى باشد. اگر از امام جماعت گناه بزرگى سر زد و مردم فهمیدند، باید کنار رود. یعنى مردم و جامعه را نباید بدست فاسق سپرد.
در نمازجماعت همه با هم به خاک افتاده و سجده مى کنیم آرى باید همه با هم باشیم .
در نماز جماعت همه مردم مى توانند با کسب علم و تقوى و محبوبیّت امام شوند، پیشنمازى ارث کسى نیست ، هر کسى در کمالات برتر شد در جامعه آقاست .
امروزه در دنیا دولت ها با صرف بودجه هاى سرسام آورى براى امر اطلاع رسانى به جامعه کوشش مى کنند.
در اسلام طرح نمازجماعت و حضور مردم در صحنه ، آن هم در خانه خداوند و با وضو، بهترین فرصت براى آشنایى مردم با یکدیگر و آشنایى با توطئه هاى دشمنان و پیش بینى راه حل ها براى خنثى کردن آن و شنیدن آخرین اخبار و گرفتن تحلیل درست از زبان امام جماعت با سواد و با تقوى و احوالپرسى از یکدیگر و تفقّد از محرومین جامعه و یاد گذشتگانى که در مسجد بوده اند و حضور و غیاب ساده و بى تشریفات و دعاى دسته جمعى براى حلّ مشکلات و استمداد از خداوند است .