باتوجه به این که مغز یکی از مهمترین اعضای بدن به شمار میرود، وظیفه آن به میزان زیادی به جریان چرخش خون بستگی دارد. جریان چرخه خون، تغذیه کنندهمغز میباشد. چرخه خون ویژگیهایی دارد که همین ویژگیها نشاط و پویایی مغز را تامین میکند. یکی از این ویژگیها وجود چرخه ذخیرهای است که در مواقع اضطراری و مورد نیاز به کار میافتد. همچنین دارای نظامی خودکار برایتنظیم چرخه خون در مغز است که ثبات جریان خون به مغز را در شرایط گوناگون تضمین میکند.
براساس تحلیل انجام شده در این پژوهشها، مشخص شده که گونههای مختلف ورزش به چرخه خون در مغز آسیب میرساند. به عکس نماز که یکی از وظایف دینی اسلامی است، فواید بسیاری در این زمینه دارد. ورزش بدنی از این جهت که خون را به شکل مستقیم از مغز سرقت میکند و برای تغذیه عضلات دیگر به کار میگیرد، به چرخه خون در مغز ضرر میزند. این تغذیه عضلانی به حساب تغذیه خونی مغز گذاشته میشود.
همچنیندر نتیجه سرعت گرفتن عملیات تنفسی در هنگام انجام ورزش، معدل دیاکسیدکربن در خون، پایین میآید که پیامد آن، آرامتر شدن جریان خون بهسمت مغز است، زیرا نسبت دیاکسیدکربن در خون یکی از مهمترین عوامل جریانخون به سمت مغز به شمار میآید. گزارشهای علمی فراوانی وجود دارد که حاکیبیهوشی ورزشکاران هنگام فعالیت ورزشی یا بلافاصله بعد از ورزش است، در حالی که این بیهوشیها هیچ گونه سابقه بیماری قلبی را به همراه نداشته. این گزارشها نیز آسیبرسانی ورزش به فرآیند خون رسانی مغزی را تأیید میکند.
با توجه به این که مغز یکی از مهمترین اعضای بدن به شمار میرود، وظیفه آن به میزان زیادی به جریان چرخش خون بستگی دارد. جریان چرخه خون، تغذیه کننده مغز میباشد. چرخه خون ویژگیهایی دارد که همین ویژگیها نشاط و پویایی مغز را تامین میکند. یکی از این ویژگیها وجود چرخه ذخیرهای است که در مواقع اضطراری و مورد نیاز به کار میافتد. همچنین دارای نظامی خودکار برای تنظیم چرخه خون در مغز است که ثبات جریان خون به مغز را در شرایط گوناگون تضمین میکند.
بر اساس تحلیل انجام شده در این پژوهشها، مشخص شده که گونههای مختلف ورزش به چرخه خون در مغز آسیب میرساند. به عکس نماز که یکی از وظایف دینی اسلامی است، فواید بسیاری در این زمینه دارد. ورزش بدنی از این جهت که خون را به شکل مستقیم از مغز سرقت میکند و برای تغذیه عضلات دیگر به کار میگیرد، به چرخه خون در مغز ضرر میزند. این تغذیه عضلانی به حساب تغذیه خونی مغز گذاشته میشود.
همچنین در نتیجه سرعت گرفتن عملیات تنفسی در هنگام انجام ورزش، معدل دیاکسیدکربن در خون، پایین میآید که پیامد آن، آرامتر شدن جریان خون به سمت مغز است، زیرا نسبت دیاکسیدکربن در خون یکی از مهمترین عوامل جریان خون به سمت مغز به شمار میآید. گزارشهای علمی فراوانی وجود دارد که حاکی بیهوشی ورزشکاران هنگام فعالیت ورزشی یا بلافاصله بعد از ورزش است، در حالی که این بیهوشیها هیچ گونه سابقه بیماری قلبی را به همراه نداشته. این گزارشها نیز آسیبرسانی ورزش به فرآیند خون رسانی مغزی را تأیید میکند.
همچنین گزارشهای گوناگون دیگری، بیانگر پایین آمدن نیروهای اعتدالی در بسیاری از ورزشکاران میباشد که سرزنش بیشتری را نسبت به مسأله ورزش برانگیخته است. اضافه بر این سکتههای قلبی متعدد در هنگام ورزش - در ورزشکاران بیمار و ورزشکاران سالم- تأییدگر نظریه آثار نامناسب برخی ورزشهای خشن میباشد.
از سوی دیگر به نظر میرسد، حرکات نماز بر جریان خون در مغز تأثیرات مثبت فراوانی داشته باشد. در هنگام سجده با متمایل شدن سر به سمت پایین، جریان خون به سمت مغز افزایش مییابد همچنین خم شدن بدن بر روی خود هنگام سجده، به جهتگیری خون از اطراف بدن به سمت اعضای درونی و مغز کمک میکند. اضافه بر این،هنگام سجده و تمایل سر به سمت پایین، معدل دیاکسیدکربن در خون به شکل فیزیولوژیک افزایش مییابد. این حالت در نتیجه فشار اعضای دستگاه گوارشی بر ریه پدید میآید. بالا رفتن نسبت دیاکسیدکربن در خون باعث اضافه شدن جریان خون به سمت مغز خواهد شد.
همچنین خمشدن مکرر سر به پایین در هنگام رکوع و سجود؛ سپس بالا آمدن سر هنگام ایستادن و نشستن، کمک میکند از نظام خودکار توازن جریان خون به مغز، مراقبت بیشتری شود. مشهور این است که این نظام خودکار اعتدالی، با افزایش سن، فرسوده میشود.
نظام خودکار توازن جریان خون در مغز در هنگام سجده، عکسالعمل دو گانهای از خود نشان میدهد: در ابتدای سجده، مانع جریان خون اضافه به مغز میشود. این حالت باعث آمادگی مغز برای دریافت جریان بیشتر خون میشود. جلوگیری ابتدایی از جریان خون به مغز به جریان چرخش احتیاطی خون به مغز، این فرصت را میدهد تا برای فعالیت و عملکرد خود آماده شود. در مرحله بعد، به خون اضافه اجازه داده میشود به سمت مغز جریان پیدا کند و سرانجام در جایگاههای ذخیره خون توزیع شود. به این صورت، از این کارکرد مهم احتیاطی مراقبت میشود. کارکردی که بنابر مشهور با افزایش سن و پیری، تضعیف میشود و چه بسا بیتوجهی و عدم به کارگیری هم در این ضعیف شدن مؤثر باشد.
این عکسالعمل دوجانبه نظام خودکار چرخش خون در مغز، در هنگام سجده، ما را به سمت فهم بهتری از فایده انجام فرمان الهی در نماز هدایت میکند. از نظر فقهی حرکات نماز باید به گونهای با آرامش انجام شود که از انجام این حرکات مطمئن شویم. تنها در این صورت است که فایده مطلوب حرکات نماز نسبت به چرخش خون در مغز به دست میآید. با انجام آرام حرکات نماز به هر یک از عکسالعملهای چرخش خونی فرصت دادهایم تا متناسب با هر یک از حرکات نماز، در مجرای صحیح خود قرار بگیرد.
بر اساس توضیحات بالا، روشن میشود که نماز در اسلام، تأثیرات روشنی بر جریان خون در مغز دارد، از انجام وظیفه جایگاههای ذخیره خون در مغز و همچنین از نظام خودکار چرخش خون در مغز محافظت مینماید.این تحقیق مدعی فهم علت وجوب حرکات نماز در اسلام نیست. شاید رسیدن به چنین فهمی برای هیچکس عملی نباشد ولی در عین حال تلاش دارد برخی تأثیرات ناشناخته نماز بر چرخش خون در مغز را ملموس نماید. بر اساس گفتههای بالا، میتوان نتیجه گرفت چند لحظه سجده در بارگاه الهی میتواند بسیاری از آثار مضر فعالیتهای روزانه و ورزش را بر چرخش خون در مغز، از بین ببرد و از انواع تمرینهای مختلف ورزشی بی نیاز سازد.
علی رغم بیان این فواید روشن، این تأثیر، تنها فایده جسمی نماز نیست، چه این که اگر تمام فواید جسمی نماز را هم در نظر بگیریم، این فواید برترین فایده نماز نخواهد بود. در حقیقت فواید معنوی نماز را باید بزرگترین نوآوری این واجب الهی دانست.
در پایان لازم به تذکر است که هدف این پژوهش، تشویق به ترک ورزش نیست؛ بلکه در دورها که اشتیاق به پزشکی جایگزین و درمانهای طبیعی در حال رشد است، نگاهها را به توجهی جدیتر به سوی اسلام و رسالت بزرگ آسمانی آن فرامیخواند، اسلامی که تمامی فرمانهایش به مصلحت انسان است