اثر نماز و نیایش در انگیزش انسان به رعایت حقوق دیگران

نماز و نیایش از راه‏هاى گوناگونى انسان را به اندیشه و منش و روش سالم فرا مى‏خواند:

نخست از راه آشنا ساختن گستره‏ى جان با یاد خدا و عشق به او و انجام فرمان او براى جلب خشنودى او.

آن گاه از راه دمیدن روح اخلاص و راستى و درستى در وجود نمازگزار و اندیشه و منش و عملکرد او.

سپس از راه دل سپردن به محتواى واژه واژه‏اى نماز که در هر شبانه‏روز از بینش و باورها و از شناخت خدا و راز و نیاز با او تا حکمت و مهر و عدالت او و دادن پاداش و کیفر کارها و تا رفتار و کردار درست را در چشم‏انداز نمازگزار قرار مى‏دهد.

و یکى هم از راه توجه دادن به شناخت شرایط و مقدماتى است که رعایت آنها براى درستى نماز واجب است، و نمازگزار را موظف مى‏سازد تا در راه آماده سازى خود براى نماز به بهداشت جسمى و روحى و پاکسازى ظاهرى و باطنى و پالایش مادى و مالى و مسکن و لباس خود بیندیشد؛ چرا که برابر مقررات، نمى‏توان در مکان غصبى نماز خواند، نمى‏توان با لباس غصبى و نیز غیر بهداشتى نماز خواند، نمى‏توان بر روى فرشى که از پول حرام فراهم آمده است، نماز خواند. جز با آب پاک و مباح و جز در مکانى که از غصب و حق‏کشى و تجاوز به حقوق دیگران پاک و پاکیزه باشد، نمى‏توان به نماز و نیایش ایستاد، و نیز نمى‏توان با ستم و تجاوز، غصب و بردن حقوق خصوصى و ملى، با ربا و رانتخوارى، و رشوه و کم فروشى و...، مقدمات نماز و پیش شرطهاى آن را فراهم آورد؟

پس فرد و خانواده‏ى نمازگزار و جامعه و مدیریتى که به راستى در اندیشه‏ى نماز و برپایى نماز و ترویج و همگانى ساختن فرهنگ و ادب و اخلاق نماز است نمى‏تواند تنها به شعار و آداب ظاهرى و انواع تحمیل‏ها و تهدیدها بسنده نماید، بلکه براى خواندن نماز واقعى و برپایى فرهنگ و منش نماز و نیایش، ناگزیر از رعایت همه‏ى این‏ها در فراهم ساختن مقدمات و پیش شرطهاى نماز درست است. با این بیان، فرد و جامعه‏ى با ایمان و نمازگزار با دل سپردن به نماز و نیایش و تعهد به تمرین و تکرار این برنامه‏ى معنوى و سرود شبانه‏روزى باید هر روز بارها و بارها مراقب رعایت حقوق مردم باشد و بکوشد تا با دست و زبان و قلم و قدم و اندیشه و روش و قدرت و رفتار و برنامه‏ریزى و سیاست‏ورزى خویش از هر نوع ستم و حق‏کشى و تحمیل و تهدید دورى جوید. ( زلال جارى نماز و نیایش در آیینه‏ى قرآن و روایات، على کرمى‏فریدنى، ص170-173.)