« نماز در کلام امیر مومنان علی علیه السلام»

وصف نماز را باید از کسی شنید که خود به راستی اقامه کننده آن بود . کسی که نماز با تک تک سلولهای مبارکش عجین شده و آن را با تمام وجود برپا می نمود .

ذره ذره خاک مدینه، مکه ، کوفه هر جایی که ایشان قدم نهاده است ، گواه راز و نیازها و نمازهای حقیقی آن بزرگوار است . هنوز پژواک نوای دلنشین مناجات امام علی (ع) در جان هستی طنین انداز است . پس گوش جان به فرموده های آن امام همام می سپاریم ، تا آداب قیام به نماز را که ستون دین است ، فرا گرفته و عامل به آن باشیم .

یکی از نیازهای ثابت همگانی تغییرناپذیر و نسخ ناپذیر که زمان، توان تاثیرگذاری در آن را ندارد؛ موضوع عبادت و پرستش است. یکی از نیازهای اساسی بشر پرستش است. پرستش حالتی است که در آن انسان از ناحیه باطنی خود به حقیقتی که او را آفریده و خود را در قبضه قدرت او می بیند و خود را نیازمند و محتاج او می داند؛ توجه می کند. این حالت در واقع سیری است از خلق به سوی خالق.

عدم پرستش و عبادت، در روح بشر عدم تعادل را ایجاد می کند. با یک مثال مفهوم عدم تعادل را روشن می نماییم. حیوانی باربر را در نظر بگیرید که خورجینی روی او قرار داده شده که یک طرف پر و طرف دیگر خالی باشد که در این صورت تعادل ایجاد نشده و حرکت حیوان بسیار دشوار می شود؛ انسان نیز به همین صورت است. در وجود او خانه ها و فضاهای خالی زیادی وجود دارد، در دل انسان جای خیلی از چیزها است. حال هر نیازی که برآورده نشود، روح انسان را مضطرب و نامتعادل می سازد. اگر انسان بخواهد در تمام عمر به عبادت بپردازد و به دیگر نیازهایش بی توجه باشد؛ همان نیازها او را ناآرام و ناراحت می نمایند. و یا بالعکس اگر انسان همیشه به دنبال مادیات باشد و جایی برای معنویات نگذارد، باز هم روح و روان او ناراحت و نا آرام است.

وهابی:شما شیعیان متهم هستید که معتقدید: جبرئیل در جریان وحی خیانت کرده و به جاى آن که رسالت را به على بن ابى طالب ابلاغ کند آن را بر رسول خدا صلى الله علیه وآله ابلاغ نموده است. از این رو بعد از سلام نمازتان  سه بار دست خود را بالا می برید و می گوید: (خان الامین) جبرئیل خیانت کرد.
شیعه: !!! ما آخر  نماز و... خان الامین؟؟!!.

وهابی: بله.

شیعه: ما در آخر نماز دستان خود را سه بار بالا میبریم و میگوییم: الله اکبر یعنی خدا بزرگتر است.

وهابی: دروغ نگوید.      ابن تیمیه بزرگ ما می گوید : یهود در صدد وارد کردن نقص و عیب بر جبرئیل برآمده و او را از بین ملائکه دشمن خود مى دانند همانگونه که رافضه مى گویند: جبرئیل به اشتباه وحى را بر محمد نازل کرده است...(1)
شیعه: قبل از اینکه به دیدگاه خودمان بپردازم، بگذار توضیح دهم که عیبی که یهود در صدد وارد کردن بر جبرئیل چه بود.

وهابی: بگو.

سوال: شخصی که مو بر سرش چسبانده و قابل بر داشتن هم نیست (امکان آب رساندن نیست) برای وضو و غسل چه وظیفه ای دارد؟

امام خمینی(ره):

باید به دستور جبیره عمل کند.

تحریر الوسیله، 1424 هـ ق، ج1، ص 31، م9

توضیح المسائل، 1385، ص 44، م 338

آیة الله اراکی(ره):

باید به دستور جبیره عمل کند.

المسائل الوضحه، ج1، ص60، م 336

توضیح المسائل، 1372، ص 61، م 336

امام خمینی(ره):

بنابر احتیاط واجب، لازم است.

تحریرالوسیله، 1424، ج1، ص 35، م 4

توضیح المسائل، 1385، ص 49، م 379

آیة الله اراکی(ره):

واجب نیست.

المسائل الواضحه، 1414 هـ ق، ج1، ص 66، م 376

توضیح المسائل، 1372، ص68، م

سوال: آیا در نماز نافله در حال استقرار و اختیار می توان رکوع و سجده را با ایماء و اشاره انجام داد؟

امام خمینی(ره):

خیر، با ایماء و اشاره صحیح نیست، اگر انجام دهد بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است.

العروة الوثقی، ج1، ص 518، با استفاده از م 28

توضیح المسائل، ص 141، م 1045

آیة الله اراکی(ره):

خیر، رکوع و سجده با ایماء و اشاره صحیح نیست و نماز باطل است.

العروة الوثقی، ج1، ص 518، با استفاده از م 28

الاحکام الواضحه، ص 84، م 1037 و ص 185، م 1043

سوال: آیا ترتیب در قضای نمازهای یومیه، در موارد ذیل لازم است؟

الف) بین ظهرین و عشائین

ب) بین نمازهای قضا شده یک روز یا چند روز

امام خمینی(ره):

الف) ترتیب لازم است.

ب) ترتیب لازم نیست، چه ترتیب نمازهای قضا شده را بداند چه نداند.

تحریرالوسیله، 1408هـ ق، ج1، ص 225، م 8، عروة الوثقی، 1380، ج1، ص 577 م 16

توضیح المسائل، ص 186، با استفاده از م 1375

آیة الله اراکی(ره):

الف) ترتیب لازم است.

ب) اگر ترتیب نمازهای قضا شده را بداند ترتیب لازم است و اگر ترتیب را نداند، در صورتی که خواندن نمازهای قضا شده به ترتیب برای او مشقت زیاد نداشته باشد، ترتیب لازم است.

المسائل الواضحه، ج1، ص 240، م 1368، عروة الوثقی، 1380، ج1، ص 577 م 16، زیدة الاحکام، ص 116، م 5، توضیح المسائل، 1372، ص 250، با استفاده از م 1368و 1371

سوال: الف) خانمی هنگام نماز چادر را روی صورت خود می کشد و پوشش وی کامل می شود، امّا هنگام رکوع چنانچه کسی (شخص دیگر) از زیر نگاه کند پوشش وی کامل نیست، نمازش چه حکمی دارد؟

ب) چنانچه خودش از زیر چادر نگاه کند پوشش دست و بازو و ... وی کامل نیست و آنها را می بیند، نمازش چه حکمی دارد؟

آیة الله بهجت(ره):

الف) اشکال ندارد.

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

آیة الله تبریزی(ره):

الف) باید در تمام حالات نماز غیر از صورت و دو کف دست و دو پنجه پا از مفصل به پایین، همه بدن و مو پوشیده باشد و اگر مرد نامحرم ناظر است بنابر احتیاط واجب کف و روی پا نیز از نامحرم باید پوشیده شود. والله العالم

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

1-تاخیر و بی توجهی به وقت نماز:

امام صادق (ع):مراد از بی اعتنایی به نماز تاخیر از اول وقت بدون عذر است.(بحار-ج83-ص6)

2-عدم رعایت آداب نماز در خلوت:

حضرت علی (ع):کسی که در مقابل مردم با دقت و در خلوت بدون دقت نماز گزارد به نماز بی اعتنایی کرده است.(مستدرک –ج2-ص26)

3-عدم تعجیل و شتاب برای حضور در نماز جماعت:

در روایتی آمده که:(کسی که وضوی نماز خود را وقت اذان به تاخیر اندازد یعنی بجای شتاب به سوی صفوف جماعت خوردن به چیزی یا خود را به کاری مشغول کند او به نماز بی اعتنایی کرده است.))

قنوت دعائی است که نماز گزار در رکعت دوم هر نماز می خواند.نمازگزار دستها را تا برابر صورت بالا برده در حالی که کف دستها رو به آسمان باشد.

• نماز گزار در قنوت لازم است دستها را کنار هم قرار داده . و بجز انگشت شصت باقی انگشتان را بهم بچسباند.
• به هنگام خواندن دعا به کف دست خود نگاه کرده و دعا را بلند بخواند.
• در نماز های واجب و مستحب خواندن قنوت برای نمازگزار مستحب است.
• در نماز وتر (نماز شب) هم با آن که یک رکعت است، قنوت طولانی دارد و دعاهای بسیاری در آن مورد وارد شده است( مثلاً ۷۰ بار استغفار ، ۳۰۰ مرتبه (العفو) و دعا برای ۴۰ مومن)
• در نماز جمعه هر رکعت یک قنوت دارد.در نماز آیات قنوت داریم و در نماز عید فطر و عید قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت خوانده می شود.نماز باران همچون نماز عید در رکعت اول ۵ قنوت و در رکعت دوم ۴ قنوت دارد.
• در قنوت هر ذکری خوانده شود کافی است اگر چه یک سبحان الله باشد.
• در خواندن دعای قنوت نماز گزار می تواند دعاهایش را به هر عبارت و هر زبان (فارسی و عربی و ...) که تمایل دارد بخواند و با خدا راز و نیاز کند اما بهتر است که عربی باشد. در نماز اهل سنت قنوت وجود ندارد.
• مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند.
• کسی که عمداً قنوت نخواند قضا دارد. ولی اگر فراموش کند و پیش از آنکه با اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

بهترین دعاها در حال قنوت دعاهای قرآنی است مانند( آیه ۲۸۶ بقره)

• قنوت به یک دعا منحصر نمی گردد، بلکه بهتر است در قنوت دعاهای گوناگون باشد چون هر چه نیایش بیشتر ، حضور قلب زیادتر و اخلاص بنده افزون تر خواهد شد و بنده به آمرزش خدا و عفو نزدیکتر خواهدشد.جای تعجب است که چرا قنوت با این همه برکاتش در میان برادران اهل سنت تعطیل شده است؟

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۱ نفر باشد پاداش  ۱۵۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۲ نفر باشد پاداش  ۶۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۳ نفر باشد پاداش  ۱۲۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۴ نفر باشد پاداش  ۲۴۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۵ نفر باشد پاداش  ۴۸۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۶ نفر باشد پاداش  ۹۶۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۷ نفر باشد پاداش  ۱۹۲۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۸ نفر باشد پاداش  ۳۶۴۰۰  نماز به او داده می شود.

اگر اقتداکننده به نماز جماعت  ۱۰ نفر باشد پاداش  ۷۲۸۰۰  نماز به او داده می شود.

و اگر عده آنان از ده نفر بگذرد اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند،نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.

رسول اکرم(ص)(مستدرک الوسایل ج ۱ - ص ۴۸۷)