نماز و اقتصاد سالم

خداى تعالى، در آخرین آیه از سوره مبارکه فتح فرموده است:

«مُحمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلىَ الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ تَرَئهُمْ رُکَّعًا سُجَّدًا یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانًا سِیمَاهُمْ فىِ وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ؛ (1)

محمّد، فرستاده خداست و کسانى که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود مى‏بینى در حالى که همواره فضل خدا و رضاى او را مى‏طلبند نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است.»

 این آیه، برخى از صفات مؤمنان عهد رسول خداصلى الله علیه و آله و سلم را براى ما ذکر مى‏کند. آنان نسبت به کافران سخت و خشن و در میان خود نرم و مهربان بودند. با یکدیگر رکوع و سجود مى‏کردند، از فضل و احسان خدا سود مى‏جستند و خوشنودى او را طلب مى‏کردند.

 صفات مذکور در آیه فوق، یک مجموعه است و به هم مربوط است. مردمى که از فضل و بخشش خدا سود نمى‏جویند و خوشنودى او را نمى‏طلبند بلکه از زیرکى خود بهره مى‏جویند و در معاملات و روابط اقتصادى و مالى خود، جانب انصاف و خوشنودى حق را نگه نمى‏دارند، رحمت و رأفت بین خود و اتحاد اجتماعى خود را از بین مى‏برند و در مقابل دشمنان، ناتوان مى‏گردند.

 نقش نماز حقیقى در ایجاد ارتباط با خدا و رعایت انصاف و کسب حلال و در نتیجه ایجاد یک نظام اقتصادى سالم بر کسى پنهان نیست. (2)

از دیگر آثار و اسرار نماز که حائز اهمیت فراوانى مى‏باشد، میزان و معیار بودن نماز نسبت به اجراى دیگر دستورات و احکام الهى است.

فردى که نماز مى‏گذارد خود را موظف مى‏بیند که به دیگر احکام و دستورات الهى نیز عمل کند و آنها را نیز مورد توجه قرار دهد نمازگزار نمى‏تواند با بدن ناپاک و اعضاء آلوده به ناپاکى به نماز بایستد فرد جنب، فرد حائض و فرد نفساء بدون طهارت لازم نمى تواند نماز انجام دهد.

نمازگزار ضرورت دارد لباس پاک و عارى از البسه محرم (مانند زربفت، حریر و ابریشم (براى مردان) استفاده کند.

و از طرفى باید حلال و غیر غصبى بودن آن را احراز کند.

همچنان که مکان نمازگزار نباید غصبى و دزدى بوده باشد.

یا اینکه نماز او مانع از عبور و مرور مردم بوده باشد نمازگزار وظائف و آداب فراوان دیگرى مانند وقت شناسى، قبله شناسى را دارد که در رساله‏هاى علمیه به تفصیل مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است.

پس نماز در عین یک عمل واحد اسلامى بودن در همان حال، میزان و شاخص دهها و صدها عمل الهى دیگر نیز مى باشد. (3)

در نماز باید لباس و مکان و آبى که براى غسل و وضو استفاده مى شود حلال و طبق دستور اسلام باشد و اگر دگمه یا نخى از لباس یا قطره اى از آبى که براى نماز مصرف مى شود از طریق نامشروع تهیه شده باشد نماز باطل است.

جالب اینکه اگر بخواهیم نماز و دعاى ما قبول واقع شود باید لقمه اى را که مصرف مى کنیم نیز حلال باشد.

آرى همانگونه که هواپیما براى پرواز، بنزین مخصوص مى خواهد، پرواز معنوى انسان نیز لقمه حلال لازم دارد. (4)

یعنى اسلام، پرستشى را که در آن حقوق اجتماعى محترم نباشد، قبول ندارد. (5)

پی نوشته ها :

1- الفتح، 29.

2- مقاله: «تأثیر نماز در مسائل اجتماعى، سیاسى و فرهنگى»، میثم شرفى.

3- سیرى در اسرار نماز، عقیقى بخشایشى، ص 24-40.

4- یکصد و چهارده نکته درباره نماز، محسن قرائتی، ص 80.

5- نگرش نوین به زیباترین پرستش، بر محور نهج‏البلاغه، حسینعلى مصدقیان، ص 60-64.

نماز، عامل وحدت اجتماعی

بیشتر اختلافات و کشمکشها در میان مردم از آن رو پیش مى‏آید که اغلب با مقاصد همدیگر تفاهم و آشنایى پیدا نمى‏کنند. همانند مضمون داستان مثنوى مولوى پیش مى‏آید که چهار نفر نام انگور را هر کدام با لغتى مى‏گفتند و با هم سر عنوان خواسته‏ى خود منازعه داشتند که با ارائه عین مورد ادعا اختلافات خاموش گردید.

 اگر همه‏ى افراد در مسیر زندگى با روحیات و عواطف و تمایلات همدیگر آشنایى و تفاهم پیدا نمایند عداوتها و کینه‏ها و اختلافات و کشمکش‏ها تا حدود فراوانى تبدیل به مهر و عطوفت و محبت و صمیمیت خواهد شد...

اسلام براى هماهنگ ساختن تمام شئون زندگى و ایجاد الفت میان طبقات و اقشار گوناگون و متفاوت اجتماعى برنامه‏هاى هماهنگ و دستورهاى متحد و یکنواختى را تشریع فرموده است که نماز نمونه‏اى از آنها است.

پیروان اسلام همگى بالاتفاق وظیفه دارند شبانه روز چندین بار به صورتهاى فردى یا اجتماعى نماز بپا دارند و کلمات و دعاها از جمله ایاک نعبد و ایاک نستعین و اهدنا الصراط المستقیم... را به زبان آرند و از خداوند متعال هدایت و سعادت همگانى را درخواست نمایند بر اساس ایجاد تفاهم و هماهنگى، در میان قشرها و سطوح مختلف اجتماعى است که هر کس در هر موقعیت و شرایط در فکر وحدت در طلب خیر براى سایر افراد و ابناء نوع بشرى از برادران اسلامى مى‏باشد و ایجاد وحدت حقیقى با دیگر برنامه‏ها جز نماز، امر عملى نیست.

نماز یک برنامه وحدت بخش عملى در میان تمام مسلمانان جهان مى‏باشد به ویژه آنکه این عمل عبادى به صورت جماعت و جمعه و به صورت عمومى و همگانى برگزار گردد. که درست مفاهیم عبادت مى‏کنیم، کمک مى‏طلبیم، ما را به راه راست هدایت، مصداق عینى و عملى پیدا نماید. (1)

«طبق نظر قرآن کریم شرط وحدت اسلامى و برادر ایمانى شدن، نماز خواندن است.»(2)

یعنى با این تذکر نماز رکن تشکیل یک واحد اجتماعى اعتقادى است که ابتدا برادر ایمانى شکل گرفته و سپس بر اساس آن وحدت ایجاد مى‏شود و جامعه‏اى بر اساس آن تشکیل مى‏شود که سرلوحه آن نماز و عبادت است.

امام ‏على ‏علیه السلام خطاب به کوفیان فرموده‏اند:

«پس در حالات گذشتگان و مؤمنان پیش از خودتان نیک بنگرید، چگونه بودند زمانى که گروه‏ها، گرد هم آمده (خُلق و خوها موافق و مجتمع)، خواهش‏ها سازگار، دل‏ها راست، (آرا همگون)، دست‏ها پشت سر هم، شمشیرها یار یکدیگر، نیایش‏ها و بینش‏ها، فرو رونده و ژرف‏نگر، و اراده‏ها، یکى و تصمیم‏ها هماهنگ بود؟

آیا (به سبب این بینش و اتحاد)، خداوندانِ قدرت سرزمین‏ها و مالک گردن‏هاى مردم دنیا نبوده‏اند؟ حال، به آن چه در پایان کارهایشان به سوى آن گرویدند، خوب بنگرید، هنگامى که جدایى پیش آمد، پیوستگى و سازگارى، پراکنده گردید، و سخن زبان‏ها و اعتقاد دل‏ها دوگانه گشت، چون ستیزیدند، گروه‏گروه شدند، و چون جنگیدند، پراکنده شدند، در نتیجه، خدا جامه شرافتى را که به آنان اعطا کرده بود از تنشان بر کند و خوشى و فراوانى نعمت خود را از آنان ربود، و داستان‏ها و سرگذشت‏هایشان براى پند پذیرانتان در میان شما بر جا ماند.» (3)

نماز باعث هم‏آوایى جهان هستى و نمازگزار با یکدیگر مى شود. کلیه اشیاء در جهان هستى در حال تسبیح خداوند هستند.(4)

«مولاى متقیان علیه السلام فرمود: هنگامى‏که انسان مشغول نماز است، بدن و لباسش و آنچه در اطراف اوست تسبیح خدا مى‏گوید.» (5)

بدین جهت، بجاآوردن نماز، پرستش، کرنش و ثناى معبود هم‏آوایى با جهان هستى است.

هر سپاه و سازمانى براى الهام استقامت و ثبات، سروشى را به سربازان و پیروان خود مى‏آموزد، که هر صبحگاه و شامگاه، با سرودن آن، روحیه‏ى مقاومت را در جان‏هایشان به هیجان آورند و عزم و اراده خویش را آهنین سازند. سپاه هستى و ذراتى که به ظاهر خاموش و بى‏صدا مى‏نمایند، سرود پایدارى در فرمانبردارى از آفریننده را هر صبح و شام مى‏سرایند:

جمله‏ى ذرات عالم، در نهان‏

با تو مى‏گویند روزان و شبان‏

ما سمیعیم و بصیریم و هشیم‏

با شما نامحرمان، ما خامشیم‏

چه، شما سوى جمادى مى‏روید

محرم جان خدادان، کى شوید؟

انسان‏ها نیز به عنوان محور نظام خلقت، همنوا با سایر ذرات وجود، صبح و شام خود را با سرودن سروش ستایش و سپاس و اعلام وفادارى در اطاعت از خالق هستى آفرین، سپرى مى‏کنند. این سرود که در آن، تقیّد به مهم‏ترین نکات عقیدتى، اخلاقى، عاطفى، سیاسى و... دیده مى‏شود، روح سازش ناپذیرى با طاغوت‏ها و گمراهان، و پایبندى به نظام اخلاقى مشخص را در انسان تقویت مى‏کند. (6)

نماز باعث زنده ماندن و تقویت دین، حافظ قرآن (7) گسترش دهنده شعور اجتماعى، عامل بالندگى فردى و جمعى نمازگزاران و ایجاد کننده قدرت فردى و جمعى در نمازگزاران مى‏باشد.

نماز، بخصوص بصورت جماعت انسجام دهنده اجتماع است.

وسیله برائت از مشرکین(8) و ایجاد کننده جنبش اجتماعى است.

پی نوشته ها :

1- سیرى در اسرار نماز، عقیقى بخشایشى، ص 37-38.

2- سوره مبارکه توبه، آیه 11.

3- نهج‏البلاغه، خطبه 234.

4- سوره مبارکه اسراء، آیه 44 و سوره مبارکه رعد، آیه 13.

5- میزان الحکمه، ج5، ص377.

6- پرستش آگاهانه، محمدرضا رضوان‏طلب، ص50-51.

7- ر. ک به از ژرفاى نماز، مقام معظم رهبرى، ص15-16 و تفسیر سوره حمد، سید مرتضى شبسترى، ص14.

8- صد و چهارده نکته درباره نماز، ص93 و تفسیر نماز، قرائتى، ص49.

امام صادق علیه السّلام: هرکـه درست وضو بگیرد و دو رکعت نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها را به طور کامل به جا آورد ، سپس سلام گوید وخداوند عزّ وجلّ و رسول خدا را مدح کند و آن گاه حاجتش را بخواهد هر آینه آن را در جای خود جسته است و هر که خیر را در جایگاهش بجوید ناکام برنگردد .

منبع: میزان الحکمه 4، صفحه

  «سامی یوسف» از ماجرای نمازخوان شدن خود می‌گوید

به گزارش خبرگزاری فارس، سامی یوسف ۳۱ ساله تیر ۱۳۵۹ در تهران متولد شد، او تهیه‌کننده، آهنگساز، ترانه‌سرا و خواننده‌ مسلمانی است که از سه سالگی در انگلستان زندگی می‌کند و همواره در ترانه‌هایش به مضامین اسلامی پرداخته است،مجله تایم او را «بزرگترین ستارهٔ راک جهان اسلام» و مجله گاردین از او به عنوان «ستاره راک مقدس» یاد کرده است.

بدیهی است نماز نیز همچون هر پیام مستقیم یا غیرمستقیم دیگر باید در دل داستان بنشیند و دراماتیزه شود که این همت هنرمندان والای رسانه را می طلبد. موارد زیر نمونه هایی است که برنامه سازان محترم بهتر از آنها را نزد خود بسیار دارند.

الف) نماز و شخصیت های داستان

(هدایت شدگان) کسانی هستند که ایمان آورده و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد. بدانید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.

آیه 28 سوره رعد:

الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قَلُوبُهُم بذکرِ اللَّهِ أَلَا بذکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

(هدایت شدگان) کسانی هستند که ایمان آورده و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد. بدانید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.

* یاد خدا تنها به ذکر زبانی نیست، اگر چه یکی از مصادیق روشن یاد خداست، زیرا آنچه مهم است یاد خدا بودن در تمام حالات، خصوصاً در وقت گناه است.