درمیان مؤمنان و کسانی که به زبان، اسلام را پذیرفته اند افرادی وجود دارند که چندان در عمل، اعتقاد به لوازم ایمان خود ندارند، برپایی نماز جماعت و عمومیت فرهنگِ شرکت در آن، این گروه را وا می دارد که نماز خود را همراه باجمع به جا آورند و اگر در اصل نماز، یا در به جا آوردن آن در اول اوقات سست و بی اراده هستند، زمینه این توفیق در میان جمع بر ایشان فراهم گردد.1

اجتماعمسلمین و مؤمنین در مساجد مشکل گشا است، زیرا که می توان مشکل اقتصادی، اجتماعی، و بهداشتی و درمانی و سیاسی مسلمانان را در این اجتماعات حل و فصلنمود و از امکانات مادّی، علمی، عملی، سیاسی و غیره مسلمانان در راه خدمت به اسلام و مسلمین بهره برداری کرد.
مهمتر از همه اینکه از وجود این اجتماعات در راه پیشبرد فرهنگ اسلامی، اخلاقی، سیاسی، نظامی، صناعی، طبّی و تبلیغی می توان بهره برداری نمود، و از وجود متخصّصان علم اخلاق، حدیث، تربیت، تاریخ، جهان بینی، و همین طور علوم طب و غیره استفاده کامل برده و نتایج پر باری به نفع مسلمانان به دست آورده و استفاده کرد.1

امروزهمانور نیرو و امکانات از جمله تاکتیک ها و برنامه های بودجه بری است که قدرتها، برای نمایش موجودیت خود در برابر دیگران در موقعیت های مختلف آن رابه انجام می رسانند.
نماز جماعت مسلمانان، یک مانور نیرویی سالم و آرامی است که بدون صرف بودجه هر روزه انجام می گیرد و در هر کوچه و میدان و محله ای، صفوف متّحد نمازگزاران مانوری است که دشمن را از فکر صدمه زدن و طرح نقشه علیه مسلمانان منصرف می سازد.
آری نماز جماعت اعلام موجودیت و حضور در برابر کفار است.1لذا وقتی خداوند تبارک و تعالی به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمان داد آئین خود را آشکار نماید، برپایی نماز جماعت که در آن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و امیرالمؤمنین علیه السلام، و جعفر بن ابیطالب شرکت داشتند جزء نخستین اقدامات آن بزرگوار بود.2

ازجمله آثار و برکات برجسته اجتماعات سیاسی عبادی نماز جماعت در مساجد و مراکز دینی اجرا و پیاده کردن سنّتهای اسلامی است، که رهبران اسلام توصیه فراوان به آن نموده اند، و از نظر روانی و اخلاقی و تربیتی فوق العاده مفیدو مؤثر است. سنت سنیه1 سلام، معانقه، و مصافحه، که مسلمانان در هنگام برخورد با یکدیگر دارند، در رفع هرگونه کدورت و ایجاد محبّت و علاقه بین مؤمنین اثر به سزایی دارد.2

دعوتبه یک اعتقاد و یک روش، گونه های مختلف دارد. امروزه با راه یافتن تکنیکهاو شیوه های جدید در تبلیغات، اثر ارائه نمونه در معرض دید عموم یا نصب ماکت و تصویر در جذب افراد، بر کسی پوشیده نیست. نماز ماکت اسلام و اعتقاد مجسم دینی است و عرضه آشکار آن و به فرمایش امام رضا علیه السلام حجت را برای بسیاری از افراد تمام می کند که نتوانند از اسلام و اعتقاد دینی اظهاربی اطلاعی کنند، زیرا به آنان گفته می شود شما مراسم بزرگ و عمومی دینی رادر جامعه ملاحظه می کردید چرا از پرسشی پیرامون چگونگی آن دریغ کردید؟!1

حضوردر مسجد و اقامه نماز جماعت، یکی از آثار ایمان و تعبّد و تعهد و صلاحیت دینی افراد است، و همین تقید عملی، مرز دینداری و روح اطاعت آنان را، از اشخاصی که به خصلت ایمان و اطاعت پایبند نیستند، تفکیک می گرداند. آری، یک راه اساسی شناسایی مرز ایمان و نفاق، شرکت در نمازهای جماعت است،1 بدین جهت می خوانیم:
یک روز رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نماز صبح را خواند، و بعد از آنروی خود را به طرف جمعیّت برگردانید و از وضع یارانی که در نماز حضور نیافته بودند، با بردن نام آنان به پرس و جو پرداخت.
آن گاه که اصحاب اعلام کردند، این افراد غایبند و در نماز حضور ندارند، آن حضرت فرمود: اِنَّهُ لَیْسَ مِنْ صَلاةٍ اَثْقَلُ عَلی المُنافِقینَ، مِنْ هذِهِ الصّلاة وَ صَلاةِ العِشاءِ الآخِرَةِ.2
این را بدانید که هیچ نمازی به اندازه این نماز جماعت صبح و نماز جماعت عشاء برای منافقین سنگین و دردناک نیست!

اگرهمه مسلمانان نمازهای یومیه خویش را در مساجد و محل کار و کسب خویش اقامه نمایند، و بدین وسیله تشکل همبستگی خویش را در میان جوامع بشری پی ریزی کنند، چنان وحشتی بر دشمنان اسلام مستولی بشود که قدرت کوچکترین دهن کجی رابه اسلام و مسلمین نداشته باشند و هرگز آرزوی جنگ و مبارزه با مسلمانان رادر دل نپرورانند.1

عَنْ النَّبِی صلی الله علیه و آله وسلم قالَ:
مَنْ صَلَّی الصَّلَواتِ الْخَمْسَ جَماعَةً فَظَنُّو بِهِ کُلَّ خَیْرٍ.1
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
هر کس نمازهای پنجگانه خود را به جماعت بخواند حسن ظن به او داشته باشید و شهادت او را در مورد دیگران قبول کنید.

قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم :
وَ مَنْ لَزِمَ جَماعَةَ الْمُسْلِمینَ حَرُمَتْ عَلَیْهِمْ غَیْبَتُهُ وَ ثَبَتَتْ عَدالَتُهُ.1
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
کسی که بر اقامه نماز جماعت استمرار بخشد، غیبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت می شود.

قال رَسُول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم :
اِذا سُئِلْتَ عَمَّنْ لا یَشْهَدُ الْجَماعَةَ فَقُلْ: لا اَعْرِفُهُ.1
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
هنگامی که از شما راجع به کسی که در نماز جماعت شرکت نمی کنند بپرسند، بگویید او را نمی شناسم.

قالَ رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله وسلم :
اِسْتَوُوا تَسْتَوی قُلُوبُکُمْ وَ تَماسُّوا تَراحَمُوا.1
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
صفهای نماز جماعت را هماهنگ و تنظیم نمایید تا دلهایتان متعادل شود. و با هم در تماس باشید تا مهربانی افزوده شود.