اهل بیت(علیهم السلام)به نماز اول وقت اهتمام ویژه ای داشتند و برآن بسیار تأکید کرده اند. اگر انسان در زمان اذان، کار و مشغله خود راکنار بگذارد و به دعوت خدا لبیک بگوید، خداوند نیز رحمت خود را نصیب اومی کند. نماز اول وقت عامل مهمی درکسب حضورقلب است. در قول و فعل معصومین(ع)به این امر اهتمام والایی شده است. در راس معصومین(ع) پیامبر اعظم (ص)به این امر توجه ویژه ای داشته است. ایشان در این باره می فرمایند: هیچ گاه وقت نماز نمی رسد مگر اینکه فرشته ای در میان مردم ندا می دهد که : ای مردم بپاخیزید و با نماز خود آتشهایی را که برافروخته اید خاموش کنید. (مجلسی،1403ق، 82 / 209 )
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله : رَکْعَتَانِ بِسِوَاکٍ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِینَ رَکْعَةً بِغَیْرِ سِوَاکٍ.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دو رکعت[کسی که] مسواک زده بهتر از هفتاد رکعت بدون مسواک است. (المحاسن، ج2، ص 561)
قَالَ الصادق علیه السلام : صَلَاةُ مُتَطَیِّبٍ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِینَ صَلَاةً بِغَیْرِ طِیبٍ.
امام صادق علیه السلام فرمود: نماز شخص خوشبو برتر از هفتاد نماز بدون بوی خوش است. (وسائل الشیعة، ج4، ص : 434)
کَانَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه السلام : إِذَا قَامَ إِلَی الصَّلَاةِ لَبِسَ أَجْوَدَ ثِیَابِهِ فَقِیلَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَ تَلْبَسُ أَجْوَدَ ثِیَابِکَ فقَالَ إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ فَأَتَجَمَّلُ لِرَبِّی وَ هُوَ یَقُولُ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ فَأُحِبُّ أَنْ أَلْبَسَ أَجْوَدَ ثِیَابِی.
امام حسن علیه السلام هرگاه به نماز میایستاد، بهترین لباسش را میپوشید، پس به ایشان گفته شد: ای پسر فرستاده خدا، چرا بهترین لباست را میپوشی؟ فرمود: خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد. پس برای پروردگارم خود را زیبا میسازم که میفرماید: نزد هر مسجد زینتتان را بر گیرید. پس دوست میدارم که بهترین لباسم را به تن کنم. (بحار الأنوار، ج80، ص 175)
قَالَ الجواد علیه السلام : الْمَسْأَلَةُ قَبْلَ الصَّلَاةِ وَ بَعْدَهَا مُسْتَجَابَةٌ.
امام جواد علیه السلام فرمود: دعا قبل و بعد از نماز مستجاب است. (بحار الأنوار، ج82، ص 325)
قَالَ علی علیه السلام : وَ لَا یَعْبَثِ الرَّجُلُ فِی صَلَاتِهِ بِلِحْیَتِهِ وَ لَا بِمَا یَشْغَلُهُ عَنْ صَلَاتِهِ
امام علی علیه السلام فرمود: مرد در نماز با ریشش و آنچه او را از نمازش به خود مشغول میدارد بازی نمی کند. (وسائل الشیعة، ج7، ص 261)
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام : إِذَا غَلَبَتْکَ عَیْنُکَ وَ أَنْتَ فِی الصَّلَاةِ فَاقْطَعِ الصَّلَاةَ وَ نَمْ فَإِنَّکَ لَا تَدْرِی لَعَلَّکَ أَنْ تَدْعُوَ عَلَی نَفْسِکَ.
امام علی علیه السلام فرمود: هرگاه در نماز، خواب بر چشمت غلبه کرد نماز را قطع کن و بخواب که تو نمی دانی، شاید بر ضد خودت دعا میکنی. (بحار الأنوار، ج81 ،ص 320)
قَالَ الباقر علیه السلام : إِذَا سَلَّمْتَ فَارْفَعْ یَدَیْکَ بِالتَّکْبِیرِ ثَلَاثاً.
امام باقر علیه السلام فرمود: هنگامی که سلام دادی ،دستانت را سه بار به تکبیر بلند کن. (بحار الأنوار، ج83، ص 22)
قَالَ الصادق علیه السلام : مَنْ سَبَّحَ تَسْبِیحَ فَاطِمَةَ فِی دُبُرِ الْمَکْتُوبَةِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَبْسُطَ رِجْلَیْهِ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّةَ.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس بعداز نماز واجب تسبیحات حضرت فاطمه علیها السلام را بگوید،قبل از حرکت خداوند بهشت را بر او واجب میکند. (بحار الأنوار، ج82، ص 332)
قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله : مَنْ قَرَأَ آیَةَ الْکُرْسِیِ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ لَمْ یَمْنَعْهُ دُخُولَ الْجَنَّةِ إِلَّا الْمَوْتُ وَ مَنْ قَرَأَهَا حِینَ نَامَ آمَنَهُ اللَّهُ تَعَالَی جَارَهُ وَ أَهْلَ الدُوَیْرَاتِ حَوْلَهُ.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس آیه الکرسی را در پی هر نمازی بخواند، چیزی او را از ورود به بهشت منع نمیکند مگر مرگ و هر کس آن را هنگام خواب بخواند خداوند او و همسایگانش را حفظ مینماید. (بحار الأنوار، ج89، ص269)
قَالَ الصادق علیه السلام : سَجْدَةُ الشُّکْرِ وَاجِبَةٌ عَلَی کُلِّ مُسْلِمٍ تُتِمُّ بِهَا صَلَاتَکَ وَ تُرْضِی بِهَا رَبَّکَ وَ تَعْجَبُ الْمَلَائِکَةُ مِنْکَ وَ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا صَلَّی ثُمَّ سَجَدَ سَجْدَةَ
امام صادق علیه السلام فرمود: سجده شکربر هر مسلمانی واجب است .با آن نمازترا کامل میکنی، پروردگارت را خوشنود میسازی و فرشتگان را به شگفتی میآوری. (من لا یحضره الفقیه، ج1، ص 333)
قَالَ علی علیه السلام : فَإِذَا فَرَغَ الْعَبْدُ مِنْ صَلَاتِهِ فَلْیُصَلِ عَلَی النَّبِیِّ ص- وَ لْیَسْأَلِ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ لْیَسْتَجِرْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ- وَ یَسْأَلُ اللَّهَ أَنْ یُزَوِّجَهُ الْحُورَ الْعِینَ
امیر مومنان علی علیه السلام میفرماید: هرگاه بنده از نمازش فارغ شود،بر پیامبر9درود فرستد وبهشت را از خداوند بخواهد واز آتش به خداپناه ببرد وبخواهدکه حوریه های بهشتی را به همسریش درآورد. (وسائل الشیعة، ج6، ص 467)
کَتَبَ الرِّضَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَی علیه السلام إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ فِیمَا کَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ: أَنَّ عِلَّةَ الصَّلَاةِ أَنَّهَا إِقْرَارٌ بِالرُّبُوبِیَّةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ خَلْعُ الْأَنْدَادِ وَ قِیَامٌ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالذُّلِّ وَ الْمَسْکَنَةِ وَ الْخُضُوعِ وَ الِاعْتِرَافِ وَ الطَّلَبُ لِلْإِقَالَةِ مِنْ سَالِفِ الذُّنُوبِ وَ وَضْعُ الْوَجْهِ عَلَی الْأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ إِعْظَاماً لِلَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ
امام رضا علیه السلام در جواب سوال محمد بن سنان فرمود: حکمت نماز، اقرار به ربوبیت خداوند و شریک نگرفتن برای اوست. ایستادن در پیشگاه جبروت الهی با خواری و بیچارگی، افتادگی و اعتراف و درخواست بخشش گناهان گذشته است. صورت بر خاک نهادن در هر روز برای بزرگداشت خداوند جل جلاله است. (من لایحضر الفقیه، ج 1، ص 241)
امام صادق(ع) فرمود :
« صَلِّ رَکْعَتَیْنِ فی سَوادِ اللَّیْلِ لِوَحْشَهِ الْقَبْرِ ؛ {بحارالانوار ، ج 84 ، ص 141 ،160}
دو رکعت نماز، در تاریکی شب برای وحشت قبر بخوان .»
امام صادق(ع) فرمود :
« اِذا دَخَلَ الْمُؤمِنُ قَبْرَهُ ، کانَتِ الصَّلاةُ عَنْ یَمینِهِ وَ الزَّکاةُ عَنْ یَسارِهِ وَ البِرُّ یَطُلُّ عَلَیْهِ؛
هنگامی که مؤمن وارد قبر می شود، نماز در طرف راست و زکات در طرف چپ قرار می گیرد و نیکی های دیگرش بر او سایه می گسترانند.»
امام صادق(ع) فرمود :
« قالَ اللهُ تَبارکَ وَ تَعالی: یا عِبادی الصِّدّیقینَ ! تَنَعَّمُوا بِعِبادَتی فِی الدُّنْیا ، فَاِنَّکُمْ تَتَنَعّمُونَ بِها فِی الآخِرَةِ ؛
}میزان الحکمه ، ج 6 ، ص 9 }
خداوند تبارک و تعالی ، می فرماید : ای بندگان من ، در دار دنیا از عبادت بهره گیرید که در آخرت از آن بهره مند خواهید بود .»
قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : یا عَلیُّ إنَّما منزلةُ الصَّلَواتُ الخَمسِ لِأُمَّتی کَنَهرٍ جَارٍ عَلی بابِ أَحَدِکم فَما ظَنَّ اَحدُکم إِذا کانَ فِی جَسَدِهِ دُرنٌ ثُمَّ اِغتَسَلَ فِی ذَلِکَ النَّهرِ خَمسَ مَرَّاتٍ أَ کانَ یَبقی فِی جَسَدِهِ دَرَنٌ فَکَذلِکَ وَ اللَّهُ اَلصَّلَوَاتُ الخَمسِ لِأُمَّتِی.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی؛ ارزش نمازهای پنجگانه برای امت من به نهر جاری گوارایی میمانند که بر در خانه هایتان روان است گمان شما چیست اگر در بدنتان آلودگی باشد و هر روز پنج بار خود را در زلال آن شستوشو دهید، آیا دیگر هیچ پلیدی باقی میماند؟ پس به خدا قسم نمازهای پنجگانه برای امت من هم این چنین است. (تفسیر الصافی، ج 2، ص 476؛ بحارالانوار، ج 71، ص 220)
قَالَ رسول الله صلی الله علیه و آله : مَنْ أَکَلَ لُقْمَةَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً وَ کُلُّ لَحْمٍ یُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَی.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که لقمه حرام بخورد، تا چهل شب نماز او ثواب ندارد و دعای وی نیز تا چهل روز به اجابت نمیرسد و هر گوشتی بر بدنش بروید آتش بر آن سزاوارتر است.
(بحارالانوار، ج 63، ص 314)
قَالَ الصادق علیه السلام : إِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ بِمَنْ یُصَلِّی مِنْ شِیعَتِنَا عَمَّنْ لَا یُصَلِّی مِنْ شِیعَتِنَا، وَ لَوْ أَجْمَعُوا عَلَی تَرْکِ الصَّلَاةِ لَهَلَکُوا.
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا خداوند به وسیله شیعیانی که نماز به جا میآورند، از شیعیان بی نماز (بلا) را دفع میکند، ولی اگر همه تارک نماز بودند، هر آینه همه هلاک میشدند. (وسائل الشیعه، ج 1، ص 28؛ تفسیر العیاشی، ج 1، ص 135)
قَالَ الرسول الله صلی الله علیه و آله : لَایَقْبَلُ اللَّهُ صَلَاةَ خَمْسَةِ نَفَرٍ الْآبِقِ مِنْ سَیِّدِهِ وَ امْرَأَةٍ لَا یَرْضَی عَنْهَا زَوْجُهَا وَ مُدْمِنِ الْخَمْرِ وَ الْعَاقِّ وَ آکِلِ الرِّبَا.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند نماز پنج گروه را ثواب نمیدهد اگرچه باید نماز بخوانند: 1. بندهای که از نزد مولای خود فرار کرده است؛ 2. زنی که شوهرش از وی راضی نیست؛ 3. شرابخوار و دائم الخمر؛ 4. کسی که عاق والدین شده است. 5. رباخوار.
(مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 13، ص 332)
قَالَ النبی صلی الله علیه و آله : قَالَ إِنَّ رَبَّکُمْ یَقُولُ إِنَّ هَذِهِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسَ الْمَفْرُوضَاتِ مَنْ صَلَّاهُنَّ لِوَقْتِهِنَّ وَ حَافَظَ عَلَیْهِنَّ لَقِیَنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَهُ عِنْدِی عَهْدٌ أُدْخِلُهُ بِهِ الْجَنَّةَ- وَ مَنْ لَمْ یُصَلِّهِنَّ لِوَقْتِهِنَّ وَ لَمْ یُحَافِظْ عَلَیْهِنَ فَذَاکَ إِلَیَّ إِنْ شِئْتُ عَذَّبْتُهُ وَ إِنْ شِئْتُ غَفَرْتُ لَهُ.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: همانا پروردگار شما میفرماید: این نمازهای واجب پنجگانه را هر کس در اوقات خاصّ آن به جا آورد و مراقب اوقات (و سایر شرایط واجبه و مستحبّه) آن باشد روز قیامت مرا در حالی ملاقات خواهد کرد که برای او در نزد من پیماننامه و سندی است که به موجب آن او را داخل بهشت سازم، و هر کس آن نمازها را در وقت معیّن خودش بجا نیاورد و بر آن مراقبت ننماید (دیگر پیمان و تعهّدی برایش وجود ندارد بلکه) موضوع به لطف و اراده من مربوط است اگر بخواهم، او را عقوبت کنم و اگر بخواهم، از وی درگذرم. (من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 208؛ بحارالانوار، ج 80، ص 18)
چرا باید برای نماز وضو بگیریم؟
حضرت امام رضا(علیه السلام) در جواب محمدبن سنان درباره ی اینکه علّت وجوب وضو در نماز چیست, فرمود:
برای این است که وقتی بنده ای در حضور پروردگار می ایستد, و رو به حضرت حق میکند, و با خداوند و کرام الکاتبین و ملایک مطهّر ـ نویسندگان اعمال انسان ـ رو به رو می شود, باید جوارح او در چنین حال و قیام در حضور حضرت ذوالجلال, پاک و مطهّر باشد. پس شستن صورت برای عرض سجود و خضوع در پیشگاه خداوند است.
و شستن دستها برای آن است که با دست طلب رحمت می کند, و از خدا سؤال می کند. و امّا مسح سر و قدمها بدون شستن, برای آن است که آنها ظاهر هستند و پوشیده نیستند, ولی در تمام حالات, روی و دو دست انسان رو به خدا هست و آن مقدار خضوع و شکستگی, که در روی و دو دست هست, در سایر جوارج نمی باشد.